Zien en toch blind

Wie naar goochelaar Emiel Lensen kijkt, weet al snel dat hij ogen tekort komt. Zijn handen schieten vliegensvlug langs zijn lichaam. Handpalmen gaan razendsnel open en dicht. Op twee handen tegelijk letten is vrijwel onmogelijk. Bij zijn eerste truc van de avond tovert hij uit een zakdoekje een dukaat tevoorschijn. Een paar seconden later is het ding alweer verdwenen. Plots duikt de dukaat achter zijn elleboog weer op. Lensen sluit zijn act af met een klap op de vuurpijl: een fles wijn die uit datzelfde zakdoekje verschijnt. Niemand had dat aan zien komen.

Het publiek in de overvolle zaal in ‘Het Meisjeshuis’, joelt woensdag van ongeloof en vermaak. “U ziet dingen die eigenlijk niet mogelijk zijn”, zegt natuurkundige Kees van Overveld (TU Eindhoven). “Hoe kan dit? Wij willen u laten zien dat de ogen niet zo betrouwbaar zijn als u hoopt.”

Al snel blijkt dat Van Overveld en Lensen een gouden combinatie zijn. Al vier jaar lang reizen ze universiteiten af met hun show. Van Overveld verzorgde een paar jaar geleden een college over visuele perceptie voor de TU Eindhoven en zocht contact met meervoudig Nederlands kampioen goochelen Lensen.
Van Overveld legt stap voor stap uit hoe ogen worden misleid. Hij noemt onder meer het principe van Huygens, hoe het brein overal objecten in wil herkennen. En hoe de hersenen daar altijd de nadruk op leggen en ook nog eens intenties tussen objecten verklaren. We nemen door deze verschillende lagen kleuren, objecten en intenties waar. Dat zorgt ervoor dat het brein veel van wat de ogen zien, zelf invult. Wie aan de ene kant van een boom de kop van een teckel ziet en aan de andere kant het achterlijf, gelooft dat het maar één teckel is in plaats van twee. Wat je niet ziet, vult je brein in.

Goochelaars spelen op een slimme manier met die aannames. Onder meer door de kijker af te leiden. Lensen doet een goocheltruc met een sigaret. Hij laat de peuk constant uit zijn handen verdwijnen en laat het ding even snel weer opduiken uit zijn oor. De aansteker waarmee hij zijn sigaret van vuur wil voorzien komt plots uit zijn kraag omhoog. Een groot deel van het publiek zit op het puntje van de stoel en kijkt er met open mond naar. Hoofdschuddend applaudisseren ze. “Het is niet de bedoeling dat een goochelaar zijn trucs verklapt, maar deze avond maak ik een uitzondering”, zegt Lensen. “Ik gebruik afleiding, vingervlugheid en het feit dat jullie brein dingen aanneemt.”
Hoe de goochelaar dat doet, laat hij zien door net te doen alsof hij met zijn linkerhand de sigaret uit zijn rechterelleboog wil halen. “Jullie nemen aan dat ik links de sigaret vasthoud. Maar ik heb het ding juist in mijn rechterhand”, zegt Lensen. Omdat iedereen vervolgens naar zijn linkerhand en rechterelleboog kijkt, stopt hij razendsnel met zijn rechterhand de sigaret in zijn rechteroor. “Ondertussen draai ik mij half om en als ik me weer terugdraai naar het publiek zit er plots een sigaret in mijn oor.” Het publiek lijkt de trucs snel te begrijpen. Juist dan slaat Lensen toe. Want aan zijn laatste truc met een kaartspel en een vrijwilliger uit het publiek is geen touw vast te knopen. 

De deelname aan de vrouwenvierdaagse tijdens de vorige week in Ahoy gehouden Rotterdam Six liep voor wielrenster Lianne Wagtho uit op een deceptie. “De griep heeft mij helaas te pakken gehad”, luidde haar verklaring voor het ontbreken in de eindranglijst, waarop zij met haar koppelmaat Suzanne van Veen na dag één een plaats in de middenmoot innam. Na een chaotisch verlopen koppelkoers op de tweede avond, verliep de derde avond voor Wagtho evenmin naar wens. “Ik voelde mij niet goed, moest erg hoesten en was zweterig. De finaledag moest ik dan ook afzeggen en ziek mijn bedje in kruipen.” De 23-jarige studente luchtvaart- en ruimtevaarttechniek heeft sinds 1 januari 2009 een contract bij leontien.nl, de nieuwe wielerploeg van Leontien van Moorsel. Bij de vrouwenvierdaagse reed zij voor het eerst in haar leontien.nl-outfit. “Mooie broekjes, overschoentjes, sokjes en handschoentjes aan. Nu het fietsen nog.”
De derde speelavond om het open rapidschaakkampioenschap van Delft, op maandag 5 januari, is gewonnen door Koen Lambrechts. In de laatste ronde versloeg de TU-student de tot dan toe ongeslagen Kees van der Meer en passeerde hem daarmee op de ranglijst. Lambrechts, die een halfje had verspeeld, wist Van der Meer te verschalken in het eindspel. Laatstgenoemde werd op weerstandspunten tweede, voor Ted Barendse en Hora Vlam. Op deze door de Delftsche Schaakclub vijfmaal per jaar georganiseerde toernooien spelen de deelnemers per avond vijf partijen volgens het Zwitsers systeem, met maximaal vijftien minuten bedenktijd per partij. Joost Michielsen en Bob Voogt wonnen het eerste en tweede toernooi. Het vierde toernooi wordt afgewerkt op 16 februari.
Twaalf jaar geleden moest er een flink wak gegraven worden in het decimeters dikke ijs op de Schie voor het clubhuis van Proteus-Eretes, om de doop van een fonkelnieuwe Empacher K-85 naar behoren doorgang te laten vinden. Doper was destijds gouden medaillewinnaar op de Spelen van 1996, Niels van der Zwan. Ook vorige week donderdag leek het inzetten van een vorstperiode roet in het eten te gaan gooien van de doop van een gloednieuwe Empacher-acht.
‘Overdag leek het er nog op dat ondanks de vorst een lekker briesje ervoor zorgde dat de Schie open bleef’, schrijft het bestuur op de clubsite. ‘Echter, toen de zon achter de horizon verdween en een heldere nachthemel over Delft rees, was er een bootje nodig om de Schie open te houden. Uiteindelijk heeft dit ervoor gezorgd dat de gedoopte boot een goede tien halen kon maken.’ Doper was dit keer erelid Gerritjan Eggenkamp op wiens palmares onder meer het (als eerste Nederlandse roeier) winnen van de vermaarde Boatrace tussen Oxford en Cambridge staat, alsmede olympisch zilver in Athene (2004) en winst met de Holland Acht van de Henley Royal Regatta op de Londense Theems.