Leen je rijk

Stop met onzinonderzoek en maak werk van je ambities als universiteit en als briljante student om werkelijk bij te dragen aan een betere wereld.

De oppositie laat nogal eens vallen dat ons kabinet geen daadkracht toont. Ik heb het idee dat dat erg meevalt. We hebben immers een minister van economische zaken die grote beslissingen neemt om de klimaatdoelstellingen van het kabinet te realiseren. Zo kunnen we sinds september geen gloeilampjes van 100 Watt meer kopen en zullen die van 75 en 60 Watt tegelijkertijd uit de schappen worden gehaald. Ook onze minister van verkeer en waterstaat, niet zomaar een ingenieur, draagt bij met het aanschaffen van niet minder dan vierhonderd ‘schone’ elektrische auto’s, kennelijk vergetend dat achter ieder stopcontact een snoer zit dat leidt naar de dichtstbijzijnde kolencentrale. Nee, met de daadkracht van dat kabinet zit het wel goed.

Maar toen ik dacht dat het niet gekker kon worden, las ik maandag dat minister van financiën Wouter Bos studenten wil ‘genezen van leenangst’ zodra hij de basisbeurs heeft afgeschaft. Hij ziet daarbij, kennelijk in het bezit van een glazen bol, ‘geen gevaar voor de kenniseconomie.’
Wat was er ook weer gebeurd? Bos redde de feitelijk failliete banken met ons belastinggeld. Die banken konden daardoor gelukkig nog net over 2008 hun bonussen uitkeren, tot soms een kwart van de verkregen staatssteun. Vervolgens kwam er geen euro meer uit die banken tevoorschijn want zij sparen(!) kennelijk voor de bonusronde van 2009. Alle starters, van klein tot groot, moesten het vervolgens zelf uitzoeken. De kenniseconomie lijkt nu meer op een kennisseneconomie: de kennissen van Wouter Bos welteverstaan. Zoals Gerrit Zalm, die kennelijk toch weer meer bonussen schijnt te krijgen dan het vier keer Balkenendenorm-salaris, dat hij krijgt als directeur van staatsbank ABN/Amro.

Door al deze grappen staat ons nationale kasboekje uiteraard in de min. De universiteiten was al aangekondigd dat ze de komende jaren minder geld krijgen. Logisch, het moet ergens vandaan komen. Om hun onderzoek te kunnen blijven doen – iemand moet kabinetsambities waarmaken – moeten universiteiten binnenkort gaan lenen om de salarissen te kunnen betalen. Waar? Bij de staatsbanken natuurlijk en tegen een ongetwijfeld marktconforme, dikke bonusopleverende rente.

Maar nu krijgt straks dus ook de student opnieuw minder geld. Het moet ergens vandaan komen. De creativiteit en daadkracht van het kabinet kennen geen grenzen: de student mag gaan lenen. Gelukkig kunnen zij dan wel een cursus ‘kom van je leenangst af’ volgen bij een van onze genationaliseerde banken. Uiteraard tegen een vette rente. En zo lenen we ons dus met zijn allen het schompes om maar te zorgen dat we … ja waarom eigenlijk?
Het op krediet gebaseerde kapitalistische model is namelijk in elkaar geklapt. Toegegeven, er wordt alles aan gedaan om dit lijk te reanimeren. Waarmee? Met extra leningen. Leningen aangegaan door de staat, de bedrijven (als ze ze krijgen) en nu dus ook universiteiten en zelfs studenten.
Wanneer stoppen we hier eigenlijk mee? Waarschijnlijk pas als we meer kunnen betalen met geld uit ons monopoliespel. Dat is straks namelijk zeldzamer dan de euro’s en dollars van deze wereld.

Welk advies aan universiteit en studenten past hierbij? Aftanken die schulden. Tot aan het plafond lenen. Want wat gaat het kabinet doen als Nederland vergrijsd is? Wat gaat het kabinet doen als de kenniseconomie instort? Wat gaat het kabinet doen als de klimaatproblematiek langs het torentje het Binnenhof op stroomt? Wacht niet op de daadkracht van het kabinet, maar toon zelf daadkracht. Stop met alle onzinonderzoek en maak werk van je ambities als universiteit en als briljante jonge student om werkelijk bij te dragen aan een betere wereld.

Ik kan daarbij niet nalaten om een voorbeeld van verkeerde inzet van middelen aan te halen uit mijn eigen vakgebied. Want wie verzint het in deze tijd om af te studeren op ruimtetoerisme: met een raket een rondje rond de aarde en terug voor een slordige twintig miljoen euro per persoon? Alleen weggelegd voor bankiers van hun zojuist verkregen bonussen.

Dr.ir. Coen Vermeeren is docent luchtvaart- en ruimtevaarttechniek en hoofd Studium Generale van de TU Delft.

Het idee is ontstaan bij de ondertekening van het Convenant tussen TU en de stad Rotterdam voor de wetenschappelijke ondersteuning van het Rotterdam Climate Initiative. Fokkema en Opstelten ondertekenden een stuk met die strekking op het Kivi-Niria Jaarcongres ‘Reinventing Delta Life’ op 30 oktober vorig jaar.

Fokkema is zich bewust van het belang van een goede communicator om het universitair onderzoek onder de aandacht te brengen. De betrokkenheid van Opstelten bij duurzame energie en energiebesparing in casu het Rotterdam Climate Initiative, bracht Fokkema op het idee van het ambassadeurschap.
“Het MIT doet dat al jaren zo”, vertelt Fokkema. Als voorbeeld wordt het ambassadeurschap van Ernest Moniz genoemd, hoogleraar groene energie aan het Massachusetts Institute of Technology en tevens voormalig energiebeleidsadviseur van Clinton. Binnen het MIT Energy Intiative is het Moniz’ taak om MIT-onderzoek beter zichtbaar te maken en in beleidskringen onder de aandacht te brengen.

Over de precieze invulling van de ambassadeurstaak van Opstelten valt nog niet veel te melden. Wel is duidelijk dat het zwaartepunt zal liggen op het onderzoek van het Delft Research Initiatief Energie. Komende weken zullen verdere gesprekken plaatsvinden en kennismakingen met onderzoekers. Ook moet het contract nog getekend worden, waarna er een programma zal worden opgezet met bezoeken. Opstelten, die tevens partijvoorzitter is van de VVD, wilde voor die tijd nog niet reageren. Fokkema gaat er vanuit dat het ambassadeurschap met ingang van maart operationeel wordt. (JW)