Voetbalshirtjes

Niets is beter voor de geest dan beweging; nieuwe prikkels zorgen voor een verhoogde denkactiviteit en verklaren waarom ik stil zittend achter mijn bureau vaak niets kan bedenken. Pas lopend of wandelend naar huis valt dan ineens het kwartje.

Zo heb ik, terwijl ik een nieuwe pot grondverf openmaakte, gedacht aan de rol van religie in samenleving en in onderwijs. Hoewel alle cijfers op iets anders wijzen (namelijk een toename van spiritualiteit) wordt gesteld dat religie in opmars is. De moslims komen er aan, christenen durven weer christen te zijn en de ChristenUnie zit in de regering. Alexander Pechtold en burgemeester Cohen van Amsterdam beschouwen religie zelfs als bindmiddel voor de samenleving.

Maar religie is niet bindend. Voor zover religieuzen geïnteresseerd zijn in andersdenkenden en andersgelovigen, doen ze dat voornamelijk vanuit een evangelisatiemotief. Door proberen anderen ervan te overtuigen dat ze op het verkeerde spoor zitten en dat ze moeten doen en denken zoals zij doen, zijn ze doelbewust bezig om de veel geprezen maatschappelijke en religieuze pluriformiteit om zeep te brengen. Een grote(re) maatschappelijke plaats van religie werkt maatschappelijke desintegratie in de hand. Recent werd ik op de Markt ‘aangehouden’ door twee evangelisten die mij wilde overtuigen van hun gelijk. Hoewel, volgens hen was ik het al met ze eens, alleen was ik onderweg op het verkeerde pad gebracht. Ieder mens is gelovig, dus ik ook, was hun redenering. En ze hadden gelijk. Zoals Nietzsche heeft gesteld, is religie een menselijke uitvinding en is God een menselijk schepsel. En godsdienstvrijheid is een liberaal principe en geen christelijk gebod. Dat kan ook niet anders, omdat een religieuze stroming geen belang heeft bij het ontstaan en groeien van een andere religieuze stroming. Juist onze seculiere samenleving maakt religieuze pluriformiteit mogelijk.

Ook religieuze pluriformiteit in het (wetenschappelijk) onderwijs is niet bevorderlijk voor het samenleven. Welk signaal geven al die religieus geïnspireerde schoolvormen nu af? Dat ouders in vrijheid kunnen beslissen dat hun kinderen (aankomende studenten) ‘een veilige basis’ krijgen waar ze zich alleen begeven tussen gelijkgelovigen en waar andere religies niet zijn en godzijdank ook niet-gelovigen (‘stelletje gewetenloze schurken’)? Bijzonder onderwijs is een vorm van apartheid. Dat er scholen zijn die een speciale vorm van onderwijs bieden, zoals Daltonscholen, is zinvol. Maar onderwijs op basis van geloof dient geen ander doel dan ervoor zorgen dat men niet met andere geloven wordt geconfronteerd, zodat men niet het risico loopt tot andere inzichten te komen. Waar bijzonder onderwijs allemaal niet goed voor is. Ikzelf zat op een openbare lagere school waar we bij het schoolvoetbal shirtjes droegen met daarop niet alleen de naam van onze school maar ook met de kreet: ‘Niet apart maar samen’. Dat was pas een goede les. Vooral voor onze tegenstanders. Schaf artikel 23 van de grondwet dus af, zodat we dit deel van de onderwijsgeschiedenis dood kunnen verklaren… Ik verlang naar het weekend; weer lekker klussen. Misschien krijg ik nog een ingeving.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy en entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Dit jaar heb ik mijn welverdiende vakantie vervend, slopend en schoonmakend doorgebracht in mijn nieuwe huis. Een mooie gelegenheid om eens goed na te denken. Niets is beter voor de geest dan beweging; nieuwe prikkels zorgen voor een verhoogde denkactiviteit en verklaren waarom ik stil zittend achter mijn bureau vaak niets kan bedenken. Pas lopend of wandelend naar huis valt dan ineens het kwartje.

Zo heb ik, terwijl ik een nieuwe pot grondverf openmaakte, gedacht aan de rol van religie in samenleving en in onderwijs. Hoewel alle cijfers op iets anders wijzen (namelijk een toename van spiritualiteit) wordt gesteld dat religie in opmars is. De moslims komen er aan, christenen durven weer christen te zijn en de ChristenUnie zit in de regering. Alexander Pechtold en burgemeester Cohen van Amsterdam beschouwen religie zelfs als bindmiddel voor de samenleving.

Maar religie is niet bindend. Voor zover religieuzen geïnteresseerd zijn in andersdenkenden en andersgelovigen, doen ze dat voornamelijk vanuit een evangelisatiemotief. Door proberen anderen ervan te overtuigen dat ze op het verkeerde spoor zitten en dat ze moeten doen en denken zoals zij doen, zijn ze doelbewust bezig om de veel geprezen maatschappelijke en religieuze pluriformiteit om zeep te brengen. Een grote(re) maatschappelijke plaats van religie werkt maatschappelijke desintegratie in de hand. Recent werd ik op de Markt ‘aangehouden’ door twee evangelisten die mij wilde overtuigen van hun gelijk. Hoewel, volgens hen was ik het al met ze eens, alleen was ik onderweg op het verkeerde pad gebracht. Ieder mens is gelovig, dus ik ook, was hun redenering. En ze hadden gelijk. Zoals Nietzsche heeft gesteld, is religie een menselijke uitvinding en is God een menselijk schepsel. En godsdienstvrijheid is een liberaal principe en geen christelijk gebod. Dat kan ook niet anders, omdat een religieuze stroming geen belang heeft bij het ontstaan en groeien van een andere religieuze stroming. Juist onze seculiere samenleving maakt religieuze pluriformiteit mogelijk.

Ook religieuze pluriformiteit in het (wetenschappelijk) onderwijs is niet bevorderlijk voor het samenleven. Welk signaal geven al die religieus geïnspireerde schoolvormen nu af? Dat ouders in vrijheid kunnen beslissen dat hun kinderen (aankomende studenten) ‘een veilige basis’ krijgen waar ze zich alleen begeven tussen gelijkgelovigen en waar andere religies niet zijn en godzijdank ook niet-gelovigen (‘stelletje gewetenloze schurken’)? Bijzonder onderwijs is een vorm van apartheid. Dat er scholen zijn die een speciale vorm van onderwijs bieden, zoals Daltonscholen, is zinvol. Maar onderwijs op basis van geloof dient geen ander doel dan ervoor zorgen dat men niet met andere geloven wordt geconfronteerd, zodat men niet het risico loopt tot andere inzichten te komen. Waar bijzonder onderwijs allemaal niet goed voor is. Ikzelf zat op een openbare lagere school waar we bij het schoolvoetbal shirtjes droegen met daarop niet alleen de naam van onze school maar ook met de kreet: ‘Niet apart maar samen’. Dat was pas een goede les. Vooral voor onze tegenstanders. Schaf artikel 23 van de grondwet dus af, zodat we dit deel van de onderwijsgeschiedenis dood kunnen verklaren… Ik verlang naar het weekend; weer lekker klussen. Misschien krijg ik nog een ingeving.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy en entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.