Windmolens verblinden radar

Lelijk en lawaaiig waren al bekende bezwaren tegen windmolens. Maar een bedreiging voor de nationale veiligheid? Het Britse ministerie van Defensie is bezorgd over de invloed van windmolenparken op hun radarsystemen. Dat meldde dagblad The Times vorige week.

De Britten hebben grote ambities. Windmolenparken op zee moeten, zo kondigde energiesecretaris John Hutton twee maanden geleden aan, in eenderde van de Britse energiebehoefte voorzien. Maar Defensie is bang dat het naderende, mogelijk vijandige, vliegtuigen niet goed meer kan zien als de windmolens er eenmaal staan. Ze zouden een gat in de radarbeelden veroorzaken.

“Dat is al een aantal jaren een bekend probleem”, zegt prof.ir. Peter Hoogeboom desgevraagd. Hoogeboom, deeltijd hoogleraar bij Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI) en adviseur bij TNO defensie en veiligheid, onderscheidt twee problemen. Ten eerste geven windmolens horizonvervuiling. “Voor het menselijk oog, maar ook voor de radar.” Zonder windmolens ziet de radar vliegtuigen van ver aankomen. “Windmolens steken honderd meter omhoog. De radar die laag over de grond kijkt, ziet vliegtuigen niet. Die verdwijnen achter de palen.”

Het tweede probleem is minstens zo belangrijk, vindt Hoogeboom. De radar bepaalt de snelheid van een vliegtuig met een zogeheten Dopplermeting. “Als een trein naar je toe rijdt, hoor je een hogere toon dan wanneer hij van je wegrijdt”, legt de professor kort uit. De trein duwt de geluidsgolven voor zich samen. “Van een draaiende windmolen kun je abusievelijk aannemen dat het een vliegtuig is.”

Is er iets te doen aan onzichtbare en imaginaire vliegtuigen bij een windmolenpark? Hoogeboom: “Het eenvoudigst is de radar en de windmolens een eind uit elkaar te zetten.” Het hinderlijke effect van de windmolens zou tot honderd kilometer reiken. “Maar de Britten zetten hun radars langs de kust om vliegtuigen over de Noordzee aan te zien komen. En windmolens doen het ook het beste op zee. Dat bijt elkaar.”

Hoogeboom oppert een andere mogelijke oplossing: antennes op de windmolens. “Die werken als versterkers. Dan kun je mogelijk toch in de schaduw van de turbine, waar de radargolven niet komen, kijken”, zegt Hoogeboom. “Maar of dat alle negatieve effecten opheft, dat weet ik niet.”

Is intussen de veiligheid van Nederland in het geding? Voor de kust van Egmond aan Zee draaien al windmolens en andere windmolenparken in de Noordzee zijn in voorbereiding. “Wij hebben geen radarverdedigingssysteem langs de Noordzee”, zegt Hoogeboom. Op de Veluwe staat een radar van Defensie. Die kan last hebben van windmolens in Flevoland. Toch ziet Hoogeboom niet direct een gevaar voor de Nederlandse veiligheid. “Radars zijn, naast lawaai en zicht voor omwonenden, één van de dingen waar je rekening mee moet houden bij de bouw van windmolens.”

Toch snapt Hoogeboom dat het Britse ministerie van Defensie steigert. “Ze hadden een radar die goed werkt. Dan komen er windmolens en het werkt ineens niet meer. Dan moet de beheerder van de radar wel even praten over de kosten om dat te verhelpen.”

Lelijk en lawaaiig waren al bekende bezwaren tegen windmolens. Maar een bedreiging voor de nationale veiligheid? Het Britse ministerie van Defensie is bezorgd over de invloed van windmolenparken op hun radarsystemen. Dat meldde dagblad The Times vorige week.

De Britten hebben grote ambities. Windmolenparken op zee moeten, zo kondigde energiesecretaris John Hutton twee maanden geleden aan, in eenderde van de Britse energiebehoefte voorzien. Maar Defensie is bang dat het naderende, mogelijk vijandige, vliegtuigen niet goed meer kan zien als de windmolens er eenmaal staan. Ze zouden een gat in de radarbeelden veroorzaken.

“Dat is al een aantal jaren een bekend probleem”, zegt prof.ir. Peter Hoogeboom desgevraagd. Hoogeboom, deeltijd hoogleraar bij Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI) en adviseur bij TNO defensie en veiligheid, onderscheidt twee problemen. Ten eerste geven windmolens horizonvervuiling. “Voor het menselijk oog, maar ook voor de radar.” Zonder windmolens ziet de radar vliegtuigen van ver aankomen. “Windmolens steken honderd meter omhoog. De radar die laag over de grond kijkt, ziet vliegtuigen niet. Die verdwijnen achter de palen.”

Het tweede probleem is minstens zo belangrijk, vindt Hoogeboom. De radar bepaalt de snelheid van een vliegtuig met een zogeheten Dopplermeting. “Als een trein naar je toe rijdt, hoor je een hogere toon dan wanneer hij van je wegrijdt”, legt de professor kort uit. De trein duwt de geluidsgolven voor zich samen. “Van een draaiende windmolen kun je abusievelijk aannemen dat het een vliegtuig is.”

Is er iets te doen aan onzichtbare en imaginaire vliegtuigen bij een windmolenpark? Hoogeboom: “Het eenvoudigst is de radar en de windmolens een eind uit elkaar te zetten.” Het hinderlijke effect van de windmolens zou tot honderd kilometer reiken. “Maar de Britten zetten hun radars langs de kust om vliegtuigen over de Noordzee aan te zien komen. En windmolens doen het ook het beste op zee. Dat bijt elkaar.”

Hoogeboom oppert een andere mogelijke oplossing: antennes op de windmolens. “Die werken als versterkers. Dan kun je mogelijk toch in de schaduw van de turbine, waar de radargolven niet komen, kijken”, zegt Hoogeboom. “Maar of dat alle negatieve effecten opheft, dat weet ik niet.”

Is intussen de veiligheid van Nederland in het geding? Voor de kust van Egmond aan Zee draaien al windmolens en andere windmolenparken in de Noordzee zijn in voorbereiding. “Wij hebben geen radarverdedigingssysteem langs de Noordzee”, zegt Hoogeboom. Op de Veluwe staat een radar van Defensie. Die kan last hebben van windmolens in Flevoland. Toch ziet Hoogeboom niet direct een gevaar voor de Nederlandse veiligheid. “Radars zijn, naast lawaai en zicht voor omwonenden, één van de dingen waar je rekening mee moet houden bij de bouw van windmolens.”

Toch snapt Hoogeboom dat het Britse ministerie van Defensie steigert. “Ze hadden een radar die goed werkt. Dan komen er windmolens en het werkt ineens niet meer. Dan moet de beheerder van de radar wel even praten over de kosten om dat te verhelpen.”