Spanning

Voor de winkel van Meijer Expert stond vrijdag een lange rij mensen. Ze kwamen niet voor de uitverkoop, maar om hun kapotte apparaten in te leveren. De wekkerradio’s, adapters voor mobiele telefoons en modems werden genoteerd. Vervolgens gingen ‘de defecte apparaatjes linea recta in een grote afvalbak’, schreef de Leeuwarder Courant. Alles was kapotgegaan nadat te veel spanning op het stopcontact had gestaan. Wat ging er mis?

“Waarschijnlijk is een fout gemaakt in het schakelstation”, reageert prof.ir. Lou van der Sluis van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica desgevraagd. “Van de centrale generator wordt de stroom onderverdeeld naar schakelstations . een soort elektriciteitsknooppunten. Die zetten een heel hoge spanning om in een lagere spanning. In de straat liggen vier draden. Twee draden met 230 volt erop, die naar de meterkasten gaan en twee met 400 volt erop. Het zou zo kunnen zijn dat de twee draden waar normaal 230 volt op staat, nu onder wel 400 volt hebben gestaan. Dat gebeurt als er in een transformatorhuisje een schakelfout wordt gemaakt. In Alkmaar gebeurde dat een tijd geleden ook.”

Maar er zou ook een andere oorzaak kunnen zijn, benadrukt Van der Sluis. “Er kan ook wat mis zijn gegaan op het distributienet bij een 1-faseaardsluiting. Een van de drie spanningsvoedende geleiders kan het hebben begeven. Door ouderdom kan een kabel bijvoorbeeld zichzelf beschadigen en kan er gedurende langere tijd een kleine foutstroom lopen, die niet direct door de beveiliging gezien wordt. Ondertussen staan al die tijd de stopcontacten onder een te hoge spanning. Het lijkt me niet logisch dat iets beschadigd is door graafwerkzaamheden, zoals nog wel eens gebeurt, want dat hebben ze meteen door.”

Volgens de Leeuwarder Courant was een stroomstoot de boosdoener. “Onzin”, oordeelt Van der Sluis. “Dan was de zekering er namelijk meteen uitgevlogen in de meterkast. Hier was veel te veel spanning. Bij een te hoge spanning reageert de meterkast niet, maar het apparaat. Als je in plaats van 230 volt, 400 volt spanning hebt, dan branden alle onbeveiligde draadjes van bijvoorbeeld een broodrooster door.”

Moeten we ons zorgen maken dat dit vaker kan voorkomen? “Nee, dit is heel uitzonderlijk”, zegt Van der Sluis. “Ik hoor ook al mensen roepen dat dit door de privatisering zou komen. Daar heeft het niets mee te maken. Echt gevaarlijk is het ook niet. Wel voor de apparaten. Of als je net je broodrooster aan het repareren bent of onder een elektrische deken ligt. Maar anders is er voor mensen niets aan de hand. Het aardige is dat de oorzaken van dit soort dingen altijd heel divers zijn, maar de gevolgen altijd hetzelfde.” (RV)

Voor de winkel van Meijer Expert stond vrijdag een lange rij mensen. Ze kwamen niet voor de uitverkoop, maar om hun kapotte apparaten in te leveren. De wekkerradio’s, adapters voor mobiele telefoons en modems werden genoteerd. Vervolgens gingen ‘de defecte apparaatjes linea recta in een grote afvalbak’, schreef de Leeuwarder Courant. Alles was kapotgegaan nadat te veel spanning op het stopcontact had gestaan. Wat ging er mis?

“Waarschijnlijk is een fout gemaakt in het schakelstation”, reageert prof.ir. Lou van der Sluis van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica desgevraagd. “Van de centrale generator wordt de stroom onderverdeeld naar schakelstations . een soort elektriciteitsknooppunten. Die zetten een heel hoge spanning om in een lagere spanning. In de straat liggen vier draden. Twee draden met 230 volt erop, die naar de meterkasten gaan en twee met 400 volt erop. Het zou zo kunnen zijn dat de twee draden waar normaal 230 volt op staat, nu onder wel 400 volt hebben gestaan. Dat gebeurt als er in een transformatorhuisje een schakelfout wordt gemaakt. In Alkmaar gebeurde dat een tijd geleden ook.”

Maar er zou ook een andere oorzaak kunnen zijn, benadrukt Van der Sluis. “Er kan ook wat mis zijn gegaan op het distributienet bij een 1-faseaardsluiting. Een van de drie spanningsvoedende geleiders kan het hebben begeven. Door ouderdom kan een kabel bijvoorbeeld zichzelf beschadigen en kan er gedurende langere tijd een kleine foutstroom lopen, die niet direct door de beveiliging gezien wordt. Ondertussen staan al die tijd de stopcontacten onder een te hoge spanning. Het lijkt me niet logisch dat iets beschadigd is door graafwerkzaamheden, zoals nog wel eens gebeurt, want dat hebben ze meteen door.”

Volgens de Leeuwarder Courant was een stroomstoot de boosdoener. “Onzin”, oordeelt Van der Sluis. “Dan was de zekering er namelijk meteen uitgevlogen in de meterkast. Hier was veel te veel spanning. Bij een te hoge spanning reageert de meterkast niet, maar het apparaat. Als je in plaats van 230 volt, 400 volt spanning hebt, dan branden alle onbeveiligde draadjes van bijvoorbeeld een broodrooster door.”

Moeten we ons zorgen maken dat dit vaker kan voorkomen? “Nee, dit is heel uitzonderlijk”, zegt Van der Sluis. “Ik hoor ook al mensen roepen dat dit door de privatisering zou komen. Daar heeft het niets mee te maken. Echt gevaarlijk is het ook niet. Wel voor de apparaten. Of als je net je broodrooster aan het repareren bent of onder een elektrische deken ligt. Maar anders is er voor mensen niets aan de hand. Het aardige is dat de oorzaken van dit soort dingen altijd heel divers zijn, maar de gevolgen altijd hetzelfde.” (RV)