Met behulp van hevels zal binnenkort het waterpeil in een stuwmeer in Nepal worden verlaagd. Dat is noodzakelijk, want de natuurlijke morenewal, die het stuwmeer afsluit, staat op springen.
Deskundigen spreken van een ‘aquatische tijdbom’.
Overstromingen vinden niet alleen plaats in laaggelegen streken, ze komen ook voor in het hooggebergte. Een betrekkelijk nieuw fenomeen betreft het overstromen van glaciale meren. Op veel plaatsen dreigen de natuurlijke morenedammen in deze stuwmeren door te breken, waardoor ze ineens leeglopen, glacier lake outburst flooding (glof) geheten. ,,Het probleem speelt in de Himalaya, maar ook in de Andes”, zegt drs. Michiel Damen van het Internationaal Instituut voor Lucht- en Ruimtekartering en Aardkunde (ITC) in Enschede. De problemen worden veroorzaakt door de gestaag smeltende gletsjers, vermoedelijk als gevolg van het broeikaseffect. Damen toont kaarten waarop te zien is dat de gletsjertongen in het Himalaya-gebergte steeds korter worden.
Het gevolg is dat het smeltwater in de honderden glaciale meren terecht komt. Het ITC bekeek het Tsho Rolpa-meer, in Nepal, vlakbij Tibet. Dit meer, op veertig kilometer afstand van de Mount Everest bevindt zich op een hoogte van 4600 meter hoogte. De situatie is zorgelijk omdat dit meer het grootste in de Himalaya is: 2600 meter lang, 500 meter breed en op sommige plaatsen 130 meter diep. De meeste glaciale meren zijn tien keer zo klein. Het Tsho Rolpa-meer (letterlijk ‘ijsmeer’) wordt gevoed door drie kubieke kilometer gletsjerijs. Als een enorme ijslollie is dit fossiele ijs, vermengd met morenepuin, aan het smelten. Zeventig miljoen kubieke meter water dreigt door de honderd meter hoge wand van het meer te barsten.
,,Het water staat tot één meter onder de rand”, zegt Damen. Met dramatiek verhaalt hij van de mogelijke gevolgen. ,,Er zal een tien meter hoge vloedgolf ontstaan. Een muur van water, ijs en puin baant zich bij doorbraak een weg door de vallei, waardoor het driehonderd inwoners tellende dorp Beding wordt weggevaagd. De ‘vloeistoftijdbom’ bedreigt indirect de levens van vijfduizend Nepalezen, veelal Boeddhistische sherpa’s. Ook een waterkrachtcentrale loopt gevaar.”
Rietje
Het is nog niet te laat, zo bleek deze week in Amsterdam, waar op het Nepalese verkeersburea een plan werd gepresenteerd dat de catastrofe moet voorkomen. Op kosten van Wavin, een Nederlandse fabrikant van kunststof buizen, wordt nog voor de zomer een begin gemaakt met een proefproject waarin vijf tot acht kunststof hevels het waterpeil in het Tsho Rolpa-meer moeten verlagen. De moesson zal immers van juni tot september extra druk op de dam uitoefenen.
,,Een kanaal graven houdt grote risico’s in, nog afgezien van het feit dat je op bijna vijfduizend meter nauwelijks over technische hulpmiddelen kunt beschikken. Stroom of diesel ontbreken, dus een pomp werkt ook niet. Gebruik maken van denatuurwetten is onder deze omstandigheden de beste optie”, vertelt ing. Jan van Es van Wavin. De buizengigant bestaat veertig jaar en wil dit vieren door het proefproject te steunen met 60 duizend gulden in de vorm van hevelbuizen, moffen en ander installatiemateriaal.
Hevelen kan iedereen. Vroeger hevelde je met een rietje de ranja van het ene glas in een lager gelegen ander glas. Door aan het rietje te zuigen ontstond onderdruk; de zwaartekracht deed de rest. Menigeen haalde op dezelfde wijze benzine uit de tank van zijn bromfiets. Wavin en ITC willen zo het waterpeil uit het Tsho Rolpa-meer enkele meters laten zakken. De hevel wordt in werking gesteld door met een touw aan een zuiger in de hevelbuis te trekken.
,,Een kracht van vierhonderd Newton is voldoende om de waterstroom in gang te zetten”, aldus Van Es. De flexibele en tegen UV-licht bestendige poly-ethyleenbuizen (diameter 140 millimeter) voeren per seconde twintig liter water af. Een veilig geacht waterniveau ligt vijftien meter onder het huidige peil. ,,Daartoe moeten op termijn maar liefst vijfentwintig tot dertig hevels gedurende drie jaar water wegzuigen. Waarschijnlijk nog langer, want we hebben in de berekeningen nog geen rekening gehouden met de regen”, aldus Van Es.
Klus
Probleem is dat het hoogteverschil tussen stuwmeer en de top van de dam niet meer dan drie meter mag bedragen. Anders ontstaat er een vacuüm in de buis waardoor de hevel het voor gezien houdt. Naarmate er meer water uit het stuwmeer wordt geheveld, zullen de hevels dus in uitgehakte banen in de morenedam moeten verzinken. Hoe de natuurlijke morenedam zich gedraagt tijdens het hevelen, en vooral tijdens het steeds verder verzinken van de buizen, is nog onbekend. Studenten van de Vrije Universiteit van Amsterdam gaan onderzoek doen naar de stabiliteit van de dam. Aan de andere kant van de dam zal de kracht van de straal van het afgevoerde hevelwater worden gebroken door rotsblokken. Wat er verder met dit afgevoerde water moet gebeuren, is nog niet duidelijk.
Het is nog een hele klus om de kunststof buizen naar het Tsho Rolpa-meer te krijgen. Van de Nepalese hoofdstad Kathmandu kunnen de buizen een heel eind per auto worden vervoerd, maar om de zaak op de plaats van bestemming te krijgen, moeten sherpa’s acht dagen lang met de vijf meter lange leidingen op hun rug klimmen tot een hoogte van 4600 meter. Het project voorziet in vijf hevels met een totale lengte van 500 meter. Wordt het proefproject een succes, dan zullen de sherpa’s volgend jaar acht kilometer buizen in colonne naar boven torsen. (R.D.)
Het Tsho Rolpha meer in het noordoosten van Nepal (Klik voor grotere foto)
,
Met behulp van hevels zal binnenkort het waterpeil in een stuwmeer in Nepal worden verlaagd. Dat is noodzakelijk, want de natuurlijke morenewal, die het stuwmeer afsluit, staat op springen. Deskundigen spreken van een ‘aquatische tijdbom’.
Overstromingen vinden niet alleen plaats in laaggelegen streken, ze komen ook voor in het hooggebergte. Een betrekkelijk nieuw fenomeen betreft het overstromen van glaciale meren. Op veel plaatsen dreigen de natuurlijke morenedammen in deze stuwmeren door te breken, waardoor ze ineens leeglopen, glacier lake outburst flooding (glof) geheten. ,,Het probleem speelt in de Himalaya, maar ook in de Andes”, zegt drs. Michiel Damen van het Internationaal Instituut voor Lucht- en Ruimtekartering en Aardkunde (ITC) in Enschede. De problemen worden veroorzaakt door de gestaag smeltende gletsjers, vermoedelijk als gevolg van het broeikaseffect. Damen toont kaarten waarop te zien is dat de gletsjertongen in het Himalaya-gebergte steeds korter worden.
Het gevolg is dat het smeltwater in de honderden glaciale meren terecht komt. Het ITC bekeek het Tsho Rolpa-meer, in Nepal, vlakbij Tibet. Dit meer, op veertig kilometer afstand van de Mount Everest bevindt zich op een hoogte van 4600 meter hoogte. De situatie is zorgelijk omdat dit meer het grootste in de Himalaya is: 2600 meter lang, 500 meter breed en op sommige plaatsen 130 meter diep. De meeste glaciale meren zijn tien keer zo klein. Het Tsho Rolpa-meer (letterlijk ‘ijsmeer’) wordt gevoed door drie kubieke kilometer gletsjerijs. Als een enorme ijslollie is dit fossiele ijs, vermengd met morenepuin, aan het smelten. Zeventig miljoen kubieke meter water dreigt door de honderd meter hoge wand van het meer te barsten.
,,Het water staat tot één meter onder de rand”, zegt Damen. Met dramatiek verhaalt hij van de mogelijke gevolgen. ,,Er zal een tien meter hoge vloedgolf ontstaan. Een muur van water, ijs en puin baant zich bij doorbraak een weg door de vallei, waardoor het driehonderd inwoners tellende dorp Beding wordt weggevaagd. De ‘vloeistoftijdbom’ bedreigt indirect de levens van vijfduizend Nepalezen, veelal Boeddhistische sherpa’s. Ook een waterkrachtcentrale loopt gevaar.”
Rietje
Het is nog niet te laat, zo bleek deze week in Amsterdam, waar op het Nepalese verkeersburea een plan werd gepresenteerd dat de catastrofe moet voorkomen. Op kosten van Wavin, een Nederlandse fabrikant van kunststof buizen, wordt nog voor de zomer een begin gemaakt met een proefproject waarin vijf tot acht kunststof hevels het waterpeil in het Tsho Rolpa-meer moeten verlagen. De moesson zal immers van juni tot september extra druk op de dam uitoefenen.
,,Een kanaal graven houdt grote risico’s in, nog afgezien van het feit dat je op bijna vijfduizend meter nauwelijks over technische hulpmiddelen kunt beschikken. Stroom of diesel ontbreken, dus een pomp werkt ook niet. Gebruik maken van denatuurwetten is onder deze omstandigheden de beste optie”, vertelt ing. Jan van Es van Wavin. De buizengigant bestaat veertig jaar en wil dit vieren door het proefproject te steunen met 60 duizend gulden in de vorm van hevelbuizen, moffen en ander installatiemateriaal.
Hevelen kan iedereen. Vroeger hevelde je met een rietje de ranja van het ene glas in een lager gelegen ander glas. Door aan het rietje te zuigen ontstond onderdruk; de zwaartekracht deed de rest. Menigeen haalde op dezelfde wijze benzine uit de tank van zijn bromfiets. Wavin en ITC willen zo het waterpeil uit het Tsho Rolpa-meer enkele meters laten zakken. De hevel wordt in werking gesteld door met een touw aan een zuiger in de hevelbuis te trekken.
,,Een kracht van vierhonderd Newton is voldoende om de waterstroom in gang te zetten”, aldus Van Es. De flexibele en tegen UV-licht bestendige poly-ethyleenbuizen (diameter 140 millimeter) voeren per seconde twintig liter water af. Een veilig geacht waterniveau ligt vijftien meter onder het huidige peil. ,,Daartoe moeten op termijn maar liefst vijfentwintig tot dertig hevels gedurende drie jaar water wegzuigen. Waarschijnlijk nog langer, want we hebben in de berekeningen nog geen rekening gehouden met de regen”, aldus Van Es.
Klus
Probleem is dat het hoogteverschil tussen stuwmeer en de top van de dam niet meer dan drie meter mag bedragen. Anders ontstaat er een vacuüm in de buis waardoor de hevel het voor gezien houdt. Naarmate er meer water uit het stuwmeer wordt geheveld, zullen de hevels dus in uitgehakte banen in de morenedam moeten verzinken. Hoe de natuurlijke morenedam zich gedraagt tijdens het hevelen, en vooral tijdens het steeds verder verzinken van de buizen, is nog onbekend. Studenten van de Vrije Universiteit van Amsterdam gaan onderzoek doen naar de stabiliteit van de dam. Aan de andere kant van de dam zal de kracht van de straal van het afgevoerde hevelwater worden gebroken door rotsblokken. Wat er verder met dit afgevoerde water moet gebeuren, is nog niet duidelijk.
Het is nog een hele klus om de kunststof buizen naar het Tsho Rolpa-meer te krijgen. Van de Nepalese hoofdstad Kathmandu kunnen de buizen een heel eind per auto worden vervoerd, maar om de zaak op de plaats van bestemming te krijgen, moeten sherpa’s acht dagen lang met de vijf meter lange leidingen op hun rug klimmen tot een hoogte van 4600 meter. Het project voorziet in vijf hevels met een totale lengte van 500 meter. Wordt het proefproject een succes, dan zullen de sherpa’s volgend jaar acht kilometer buizen in colonne naar boven torsen. (R.D.)
Het Tsho Rolpha meer in het noordoosten van Nepal (Klik voor grotere foto)
Met behulp van hevels zal binnenkort het waterpeil in een stuwmeer in Nepal worden verlaagd. Dat is noodzakelijk, want de natuurlijke morenewal, die het stuwmeer afsluit, staat op springen. Deskundigen spreken van een ‘aquatische tijdbom’.
Overstromingen vinden niet alleen plaats in laaggelegen streken, ze komen ook voor in het hooggebergte. Een betrekkelijk nieuw fenomeen betreft het overstromen van glaciale meren. Op veel plaatsen dreigen de natuurlijke morenedammen in deze stuwmeren door te breken, waardoor ze ineens leeglopen, glacier lake outburst flooding (glof) geheten. ,,Het probleem speelt in de Himalaya, maar ook in de Andes”, zegt drs. Michiel Damen van het Internationaal Instituut voor Lucht- en Ruimtekartering en Aardkunde (ITC) in Enschede. De problemen worden veroorzaakt door de gestaag smeltende gletsjers, vermoedelijk als gevolg van het broeikaseffect. Damen toont kaarten waarop te zien is dat de gletsjertongen in het Himalaya-gebergte steeds korter worden.
Het gevolg is dat het smeltwater in de honderden glaciale meren terecht komt. Het ITC bekeek het Tsho Rolpa-meer, in Nepal, vlakbij Tibet. Dit meer, op veertig kilometer afstand van de Mount Everest bevindt zich op een hoogte van 4600 meter hoogte. De situatie is zorgelijk omdat dit meer het grootste in de Himalaya is: 2600 meter lang, 500 meter breed en op sommige plaatsen 130 meter diep. De meeste glaciale meren zijn tien keer zo klein. Het Tsho Rolpa-meer (letterlijk ‘ijsmeer’) wordt gevoed door drie kubieke kilometer gletsjerijs. Als een enorme ijslollie is dit fossiele ijs, vermengd met morenepuin, aan het smelten. Zeventig miljoen kubieke meter water dreigt door de honderd meter hoge wand van het meer te barsten.
,,Het water staat tot één meter onder de rand”, zegt Damen. Met dramatiek verhaalt hij van de mogelijke gevolgen. ,,Er zal een tien meter hoge vloedgolf ontstaan. Een muur van water, ijs en puin baant zich bij doorbraak een weg door de vallei, waardoor het driehonderd inwoners tellende dorp Beding wordt weggevaagd. De ‘vloeistoftijdbom’ bedreigt indirect de levens van vijfduizend Nepalezen, veelal Boeddhistische sherpa’s. Ook een waterkrachtcentrale loopt gevaar.”
Rietje
Het is nog niet te laat, zo bleek deze week in Amsterdam, waar op het Nepalese verkeersburea een plan werd gepresenteerd dat de catastrofe moet voorkomen. Op kosten van Wavin, een Nederlandse fabrikant van kunststof buizen, wordt nog voor de zomer een begin gemaakt met een proefproject waarin vijf tot acht kunststof hevels het waterpeil in het Tsho Rolpa-meer moeten verlagen. De moesson zal immers van juni tot september extra druk op de dam uitoefenen.
,,Een kanaal graven houdt grote risico’s in, nog afgezien van het feit dat je op bijna vijfduizend meter nauwelijks over technische hulpmiddelen kunt beschikken. Stroom of diesel ontbreken, dus een pomp werkt ook niet. Gebruik maken van denatuurwetten is onder deze omstandigheden de beste optie”, vertelt ing. Jan van Es van Wavin. De buizengigant bestaat veertig jaar en wil dit vieren door het proefproject te steunen met 60 duizend gulden in de vorm van hevelbuizen, moffen en ander installatiemateriaal.
Hevelen kan iedereen. Vroeger hevelde je met een rietje de ranja van het ene glas in een lager gelegen ander glas. Door aan het rietje te zuigen ontstond onderdruk; de zwaartekracht deed de rest. Menigeen haalde op dezelfde wijze benzine uit de tank van zijn bromfiets. Wavin en ITC willen zo het waterpeil uit het Tsho Rolpa-meer enkele meters laten zakken. De hevel wordt in werking gesteld door met een touw aan een zuiger in de hevelbuis te trekken.
,,Een kracht van vierhonderd Newton is voldoende om de waterstroom in gang te zetten”, aldus Van Es. De flexibele en tegen UV-licht bestendige poly-ethyleenbuizen (diameter 140 millimeter) voeren per seconde twintig liter water af. Een veilig geacht waterniveau ligt vijftien meter onder het huidige peil. ,,Daartoe moeten op termijn maar liefst vijfentwintig tot dertig hevels gedurende drie jaar water wegzuigen. Waarschijnlijk nog langer, want we hebben in de berekeningen nog geen rekening gehouden met de regen”, aldus Van Es.
Klus
Probleem is dat het hoogteverschil tussen stuwmeer en de top van de dam niet meer dan drie meter mag bedragen. Anders ontstaat er een vacuüm in de buis waardoor de hevel het voor gezien houdt. Naarmate er meer water uit het stuwmeer wordt geheveld, zullen de hevels dus in uitgehakte banen in de morenedam moeten verzinken. Hoe de natuurlijke morenedam zich gedraagt tijdens het hevelen, en vooral tijdens het steeds verder verzinken van de buizen, is nog onbekend. Studenten van de Vrije Universiteit van Amsterdam gaan onderzoek doen naar de stabiliteit van de dam. Aan de andere kant van de dam zal de kracht van de straal van het afgevoerde hevelwater worden gebroken door rotsblokken. Wat er verder met dit afgevoerde water moet gebeuren, is nog niet duidelijk.
Het is nog een hele klus om de kunststof buizen naar het Tsho Rolpa-meer te krijgen. Van de Nepalese hoofdstad Kathmandu kunnen de buizen een heel eind per auto worden vervoerd, maar om de zaak op de plaats van bestemming te krijgen, moeten sherpa’s acht dagen lang met de vijf meter lange leidingen op hun rug klimmen tot een hoogte van 4600 meter. Het project voorziet in vijf hevels met een totale lengte van 500 meter. Wordt het proefproject een succes, dan zullen de sherpa’s volgend jaar acht kilometer buizen in colonne naar boven torsen. (R.D.)
Het Tsho Rolpha meer in het noordoosten van Nepal (Klik voor grotere foto)
Do you have a question or comment about this article?
delta@tudelft.nl
Comments are closed.