2013: De mensen, de dingen

Een netwerk van tienduizenden weerstations die Afrikanen meer zekerheid geven over weer en water en zo zorgen voor hogere landbouwopbrengsten. Dat is de droom van Nick van de Giesen (CiTG) en zijn Amerikaanse collega’s professor John Selker en dr. Marc Andreini. Deze zomer vond in Kenia de aftrap plaats van hun project de Trans African Hydro Meteorological Observatory. Afrikaanse studenten bouwden daar met goedkope elektronica low budget weerstations.

Van directeur onderwijs- en studentenzaken, via secretaris naar lid van het college van bestuur. Op 1 april volgt Anka Mulder Paul Rullmann op als ‘vice-president for education and operations’. Daarbij hoort de aanstelling als beheerder van de universiteitsdienst (ud). Drie maanden na haar aantreden moet Mulder bekendmaken dat de ud miljoenen moet bezuinigen. 

Een gigantische operatie. De voorbereidingen voor een nieuw curriculum voor tien van de vijftien bacheloropleidingen vergen de eerste acht maanden van het jaar veel tijd en aandacht van docenten en onderwijskundigen. Maar in september kan het nieuwe onderwijsprogramma van start. Vakken zijn vanaf nu per module en vaak per thema gegroepeerd, er lopen minder vakken naast elkaar en studenten worden actief gehouden met tussentoetsen, deeltoetsen en het schrijven van verslagen. Alles om hen sneller door de studie te loodsen.

Na jaren soebatten tussen TU-bestuur en de medezeggenschap is het dit voorjaar eindelijk zover: de TU heeft een nieuw model voor de verdeling van overheids- en collegegelden over de faculteiten. Deze budget toekenningssystematiek (BTS) zorgt volgens de betrokkenen tot een evenwichtiger verdeling van geld. De faculteiten krijgen vanaf 2014 ieder een basisbedrag, waarmee de kwaliteit van onderzoek, onderwijs en valorisatie gewaarborgd moet zijn. Daarnaast krijgen zij een variabel deel dat afhankelijk is van het aantal behaalde studiepunten, promoties en ontwerpcertificaten.

Hij huppelt rond als een ballerina. De eerste Delftse rennende robot, robot Phides, moet inzicht verschaffen in de wijze waarop mensen rennen. Volgens de maker, de in januari gepromoveerde dr.ir. Daniel Karssen (3mE), ontbreekt dat inzicht nu nog grotendeels. En dat is nadelig voor de ontwikkeling van hulpmiddelen die gehandicapte mensen laten rennen, zoals hardloopprotheses.

Een huis dat je zonder schroeven en spijkers in elkaar steekt; dankzij dat concept werd ir. Pieter Stoutjesdijk dit jaar benoemd tot beste afstudeerder bij Bouwkunde. De ingenieur bouwde een maquette van een huis met een computergestuurde freesmachine. De woning bestaat uit 2484 onderdelen. Die passen naadloos (‘friction fit’) in elkaar. De techniek is goed te gebruiken in rampgebieden waar in razend tempo nieuwe huizen gebouwd moeten worden, meent Stoutjesdijk.

“Het is onze ambitie om als eerste ter wereld een werkende quantumcomputer te ontwikkelen”, zei prof.dr.ir. Leo Kouwenhoven op 2 oktober bij de bekendmaking van de vestiging van het QuTech Centre in Delft. QuTech, dat halverwege 2014 de poorten zal openen, is de voortzetting van het in december geopende QC-lab waarin onderzoekers van TNW en EWI onderzoek doen aan quantumbits, verstrengeling en communicatie zonder verstoring van de quantumtoestand. Het is onderzoek dat regelmatig de kolommen van Nature en Science haalt. Quantumbitcorrectie en het programmeren van quantumcomputers zijn de nieuwste onderwerpen van onderzoek. In het QuTech-lab zullen de onderzoekers samenwerken met onderzoeksinstituten als TNO en SRON en met hightech bedrijven. 

De overheid draagt jaarlijks vier miljoen euro bij, de TU vijf miljoen. Aanzienlijke steun was er al eerder vanuit EU en Microsoft. 

Met tegenzin vraagt de faculteit 3mE in september een numerus fixus aan voor de studie werktuigbouwkunde. Die zal gelden voor het studiejaar 2014-2015. 3mE kan het grote aantal eerstejaars niet meer aan. Dat is zuur, omdat de arbeidsmarkt juist staat te springen om werktuigbouwkundigen. Niet voor niets willen de faculteit en het TU-bestuur zo gauw mogelijk af van het beknotten van de instroom tot zeshonderd studenten. Daarvoor zal 3mE eerst moeten uitbreiden.

In november worden de details bekend van de bezuinigingen bij de universiteitsdienst. Veel diensten kunnen toe met het schrappen van kleinere projecten. De TU Delft Library en de dienst human resources moeten relatief veel mensen laten gaan. Voor alle diensten samen gaat het om een bezuiniging van bijna 6,9 miljoen euro. Er verdwijnen 44 arbeidsplaatsen, grotendeels via natuurlijk verloop.

Na bijna veertig jaar onderzoek aan zeiljachtrompen in de Delftse sleeptank, heeft botenexpert dr.ir. Lex Keuning (3mE) zijn levenswerk vrijgegeven aan jachtbouwers en onderzoekers. De Delft Systematic Yacht Hull Series staat online. Met de meetgegevens van zeventig rompvormen, die Keunings de afgelopen 39 jaar bestudeerde, kun je software maken die de prestaties van schepen al tijdens het ontwerp voorspellen. 

dsyhs.tudelft.nl

Nieuw ontdekte microben geven mogelijk inzicht in het vroegste leven op aarde, denkt microbioloog en emeritus hoogleraar prof.dr. Gijs Kuenen (TNW). Hij komt al drie jaar achtereen in Californië voor onderzoek aan bacteriën uit drie hoogbasische bronnen (pH12). Inmiddels zijn de organismen geïsoleerd en is hun DNA gelezen. Het is Kuenen en collega’s een raadsel hoe iets kan leven in zulk basisch water dat bovendien nauwelijks fosfor, stikstof of zwavel bevat – de bouwstenen van het leven. Men vermoedt dat het eerste leven op aarde onder vergelijkbare omstandigheden is ontstaan.

De TU heeft er een satelliet bij. Op 21 november om 08.10 uur, is Delfi-n3Xt gelanceerd vanuit Yasny in Rusland met een oude Russische Dnepr-raket. Bijna vijf jaar hebben studenten en medewerkers van de TU er aan gewerkt. Het is de tweede Nederlandse universitaire satelliet en de opvolger van de eerste TU-satelliet, Delfi-C3, die in april 2008 werd gelanceerd. Hoewel ontworpen voor een jaar, functioneert die satelliet ook nog steeds.

Lagaaister Mirte Kraaijkamp wint op het WK-roeien in Zuid-Korea een gouden medaille in de lichte dubbelvier. Ze is daarmee de eerste vrouw van Laga die wereldkampioen is. Nu traint Kraaijkamp voor de Olympische Spelen in 2016.

Sebastiaan Bowier sjeesde half september met een duizelingwekkende snelheid van 133,78 kilometer per uur in de hightech ligfiets Velox3 door de woestijn van Nevada. Daarmee veroverde hij het wereldrecord en werd hij de snelste fietser op aarde. Het was 0,6 km/u harder dan het staande wereldrecord van de Canadees Sam Wittingham. De Velox is een project van studenten van de TU en studenten bewegingswetenschappen van de VU Amsterdam, verenigd in het Human Power Team.