Desgevraagd: Schaliegas

Toen wetenschappers van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) de lucht ingingen om metingen te doen, verwachtten ze luchtvervuiling te meten, maar geen aardgas. En toch is dat wat ze opvingen. Ze herleidden hun waarnemingen tot het nabijgelegen Denver-Julesburg veld waar de afgelopen veertig jaar meer dan twintigduizend putten voor olie- en gaswinning zijn geslagen. Onderzoeksleider Gabrielle Pétron (NOAA) berekende dat vier procent van het gewonnen gas in de atmosfeer belandt.
Dat is van belang omdat aardgas een zeer sterk broeikasgas is (ruim twintig maal sterker dan CO2). Dus als er maar een beetje van lekt, wordt het klimaatvoordeel van gas boven kolen teniet gedaan. Nature citeert wetenschappers van Princeton die berekenden dat het gebruik van aardgas alleen klimaatvriendelijker is dan kolen als het verlies in de hele keten, van bron tot brander, tot 3,2 procent beperkt blijft.
De problemen doen zich vooral voor bij de nieuwere hydrofracture-techniek (‘fracking’), waarbij gesteente in de ondergrond met vloeistof onder hoge druk opengekraakt wordt. Het op deze manier gewonnen schaliegas had eerder al negatieve pers. In 2011 berichtte de New York Times dat door fracken op veel plaatsen radioactief radon in het grondwater was terechtgekomen.
De meningen over schaliegas lopen ook in Nederland, waar later dit jaar enkele proefboringen gepland staan, wijd uiteen. NWO laat dan ook een onderzoek uitvoeren naar de attitudes van verschillende partijen ten aanzien van schaliegaswinning. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een team onder leiding van energie-expert dr. Aad Correljé (TBM). Correljé wil hier niet reageren omdat hij lopende het onderzoek neutraal wil blijven.
Dr. Auke Barnhoorn, van de sectie technische geofysica en petrofysica (CiTG) wil wel reageren. Hij zegt desgevraagd dat uitgezocht moet worden of de metingen in Colorado representatief zijn voor de hele VS en dat er vergelijkende metingen gedaan zouden moeten worden tussen traditionele winningsputten en de nieuwere hydrofracture techniek.
Zoals Pétron aangeeft in een eerder gepubliceerd bericht in Nature, kan Barnhoorn zich voorstellen dat er bij fracking extra aardgas op diepte in de frackingvloeistof oplost. Wanneer de frackingvloeistof dan later in bassins aan het aardoppervlak wordt opgeslagen kan de vloeistof weer ontgassen. Om welke hoeveelheden dat kan gaan is nog onbekend.
Collega-onderzoeker dr. Karl-Heinz Wolf (CiTG) vindt dat de ‘problemen’ omtrent schaliegaswinning nodig genuanceerd moeten worden. “Hoeveel van het gas dat vanuit Siberië onze kant op komt, denk je dat de atmosfeer in gelekt is tegen de tijd dat het bij de Poolse grens aankomt? Dat kan oplopen tot een kwart.” Daarmee vergeleken valt de lekkage van schaliegas waarschijnlijk wel mee, lijkt hem. Het Nature-artikel geeft helaas geen uitsluitsel over hoeveel kuub schaliegas er lekt.
Schaliegas kan volgens Wolf overigens vrijwel zonder lekkage gewonnen worden. “Je moet je putten een goede casing geven. Maar vooral veel kleine boormaatschappijen doen dat in mindere mate. Ze willen, en mogen, zo snel mogelijk goedkoop gas winnen. De afgelopen tien jaar is het ‘het Wilde Westen’ geweest in de VS. Staatstoezicht op de mijnen zou zulke open putten in Nederland nooit toestaan.”