Aan de grond

br />
Volgens prof.dr.ir. Klaas van Breugel van de sectie Betonconstructies van de faculteit CiTG is zandtekort in de toekomst een onderwerp waarover in Nederland vaak zal worden gesproken. ,,Veel concessies voor zand- en grindwinning langs de rivieren in Nederland lopen een beetje op hun eind. Dat betekent niet dat de voorraden zand in Nederland volledig zijn uitgepunt, maar de vraag die wordt gesteld is of je wel mag doorgaan met het aantasten van het landschap.”

Langs de Maas zijn intussen grote recreatieplassen ontstaan; ooit werd er op grote schaal zand en grind gewonnen. ,,Nog meer zandwinning tast het landschap te veel aan. Aan de andere kant is er de schaarste van grondstoffen, nodig voor de infrastructuur. Het is een kwestie van prioriteit waar uiteindelijk de overheid voor moet kiezen. Kort gezegd: grondstoffen of landschapsvervuiling.”

In Nederland gaat per jaar 22 miljoen ton beton- en metselzand op in water- en wegenbouw. Zandwinning uit de Noordzee kan volgens de directeur van het NVTB de tekorten niet opvullen. Volgens Van Breugel is zandwinning op zee een van de weinige alternatieven, alleen het kent nogal wat bezwaren. ,,Zeezand heeft rondere zandkorrels dan wat er uit rivieren komt. Dat vereist aanpassing van de betonsamenstelling. Daarnaast bevat zeezand zout dat, indien in hoge percentages aanwezig, schadelijk kan zijn voor beton, en dat zorgt voor extra kosten. Bovendien verleg je de stroming van de zee door het weghalen van grote hoeveelheden zand.”

Milieubezwaren

Volgens prof.dr.ir. Huib de Vriend van de sectie Waterbouwkunde en Offshore van de faculteit CiTG en directeur van WL¦Delft Hydraulics, moet de vraag naar beton- en metselzand eerst voldoende acuut worden voordat met zandwinning op zee een begin wordt gemaakt. Daarnaast zijn er ook milieubezwaren. ,,Bij het winnen van zand op grote diepten ontstaat er een diepe kuil. Door stroming en morfologische processen kan zo’n kuil aan de wandel gaan, zich uitbreiden of de ligging van de zeebodem in de omgeving verstoren. Misschien ook wel richting kust”, vertelt De Vriend. ,,Tijdens baggerwerkzaamheden komt er onvermijdelijk fijn slib in het water. Door de stroming kan het slib zich verspreiden in de Noordzee en de Waddenzee en daar het milieu beïnvloeden. Bovendien vult zo’n kuil zich met slib dat mogelijk verontreinigd is. Je hebt dan een ecologische tijdbom. Vroeg of laat kan dat slib weer door de stroming opgepikt worden en grote delen van de Noordzee vervuilen.”

Maar komt de aanleg van de hoge snelheidslijn en de Betuwelijn ingevaar? Volgens De Vriend zijn er geen dreigingen op korte termijn. ,,De provincies hebben allemaal een opgelegde meerjarendoelstelling voor de productie van zand en grind en daar moeten ze aan voldoen. Dat moet – kennelijk tot 2008 – voldoende materiaal opleveren, ook voor de huidige grote infrastructurele projecten.”

Er dreigt een zandtekort. In 2008, zo voorspelt een rapport van de Stichting Zand en het Nederlands Verbond Toelevering Bouw (NVTB), hebben we in Nederland gebrek aan zestig tot tachtig miljoen ton zand.

Volgens prof.dr.ir. Klaas van Breugel van de sectie Betonconstructies van de faculteit CiTG is zandtekort in de toekomst een onderwerp waarover in Nederland vaak zal worden gesproken. ,,Veel concessies voor zand- en grindwinning langs de rivieren in Nederland lopen een beetje op hun eind. Dat betekent niet dat de voorraden zand in Nederland volledig zijn uitgepunt, maar de vraag die wordt gesteld is of je wel mag doorgaan met het aantasten van het landschap.”

Langs de Maas zijn intussen grote recreatieplassen ontstaan; ooit werd er op grote schaal zand en grind gewonnen. ,,Nog meer zandwinning tast het landschap te veel aan. Aan de andere kant is er de schaarste van grondstoffen, nodig voor de infrastructuur. Het is een kwestie van prioriteit waar uiteindelijk de overheid voor moet kiezen. Kort gezegd: grondstoffen of landschapsvervuiling.”

In Nederland gaat per jaar 22 miljoen ton beton- en metselzand op in water- en wegenbouw. Zandwinning uit de Noordzee kan volgens de directeur van het NVTB de tekorten niet opvullen. Volgens Van Breugel is zandwinning op zee een van de weinige alternatieven, alleen het kent nogal wat bezwaren. ,,Zeezand heeft rondere zandkorrels dan wat er uit rivieren komt. Dat vereist aanpassing van de betonsamenstelling. Daarnaast bevat zeezand zout dat, indien in hoge percentages aanwezig, schadelijk kan zijn voor beton, en dat zorgt voor extra kosten. Bovendien verleg je de stroming van de zee door het weghalen van grote hoeveelheden zand.”

Milieubezwaren

Volgens prof.dr.ir. Huib de Vriend van de sectie Waterbouwkunde en Offshore van de faculteit CiTG en directeur van WL¦Delft Hydraulics, moet de vraag naar beton- en metselzand eerst voldoende acuut worden voordat met zandwinning op zee een begin wordt gemaakt. Daarnaast zijn er ook milieubezwaren. ,,Bij het winnen van zand op grote diepten ontstaat er een diepe kuil. Door stroming en morfologische processen kan zo’n kuil aan de wandel gaan, zich uitbreiden of de ligging van de zeebodem in de omgeving verstoren. Misschien ook wel richting kust”, vertelt De Vriend. ,,Tijdens baggerwerkzaamheden komt er onvermijdelijk fijn slib in het water. Door de stroming kan het slib zich verspreiden in de Noordzee en de Waddenzee en daar het milieu beïnvloeden. Bovendien vult zo’n kuil zich met slib dat mogelijk verontreinigd is. Je hebt dan een ecologische tijdbom. Vroeg of laat kan dat slib weer door de stroming opgepikt worden en grote delen van de Noordzee vervuilen.”

Maar komt de aanleg van de hoge snelheidslijn en de Betuwelijn ingevaar? Volgens De Vriend zijn er geen dreigingen op korte termijn. ,,De provincies hebben allemaal een opgelegde meerjarendoelstelling voor de productie van zand en grind en daar moeten ze aan voldoen. Dat moet – kennelijk tot 2008 – voldoende materiaal opleveren, ook voor de huidige grote infrastructurele projecten.”