De digitale glimlach

/strong>

Op het beeldscherm een animatie van het gezicht van Anna Wojdels man. Eerder poseerde hij met tientallen zuignapjes op zijn hoofd voor haar camera. Nu is zijn afbeelding driedimensionaal gevangen in haar computer. Met de schuifpanelen lip corner puller, cheek raiser, lips part en jaw drop tovert ze een glimlach op zijn gezicht.

Anna Wojdels toekomstbeeld: een virtueel gezicht op elke internetsite en in elk nieuwsprogramma. Wojdel: ,,Een gezicht bevat ontzettend veel informatie. Is iemand boos? Heeft hij de vraag niet begrepen? Ict draait om zo productief mogelijk communiceren. Non-verbale communicatie, vooral door gezichtsexpressie, is daarbij de volgende stap.”

Maar een gezicht nabootsen is lastig. ,,Het zijn de nuances die tellen. Een gezicht is enorm flexibel. Juist de subtiele, kleine bewegingen maken een geanimeerd gezicht realistisch.”

Aan glimlachende en fronsende computergezichten wordt al sinds de jaren zeventig gewerkt. Bij films als ‘Lord of the Rings’ (met geanimeerde gedrochten als Gollem) krijgt het publiek een beeld van de stand van de techniek. Wojdel: ,,De methode bij dat soort films is vrij primitief: eerst een acteur filmen, dan zijn gelaatsuitdrukingen kopieëren op een animatiefiguur.”

Wojdel gaat een stap verder. De acteur zit een kwartiertje voor de camera, daarna is hij overbodig. Eén keer flink glimlachen en Wojdels facial animation system plooit de overige honderd glimlachvarianten zelf wel.

Wojdel maakt hiervoor gebruik van zogenaamde action units; 44 basisbewegingen die gecombineerd alle mogelijke gezichtsexpressies kunnen maken. Verliefdheid, woede, verbazing; qua gezichtsuitdrukking zijn ze allemaal te vangen in een reeks van 44 enen en nullen.

Met dominatie- en uitsluitingsregels (bij een gesloten oog doet de kijkrichting bijvoorbeeld niet ter zake) coördineert Wojdel de wisselwerking tussen de bewegingen van de action units. Met fuzzy-logic maakt ze de bewegingen vloeiend.

Wojdel: ,,Bij de traditionele technieken wordt een ingewikkeld draadmodel van elke gelaatsuitdrukking opgeslagen. Mijn methode vraagt veel minder rekencapaciteit.” Ook videoconferencing over het internet – nu een schimmige en schokkerige ervaring – is bij deze techniek gebaat.

Knipogen

Maar realistisch lachende en gapende gezichten zijn niet genoeg. Ze moeten het ook op het juiste moment doen. Daarom onderzoekt Wojdel het komende jaar de context waarin bepaalde gezichtsuitdrukkingen wel en niet voorkomen. Vooral tekst heeft daarbij haar interesse. Wojdel: ,,Mensen zijn geneigd te knipogen bij komma’s. En bij een vraag bewegen de wenkbrauwen een stukje omhoog.” Lachend: ,,Ik denk wel eens als ik iemand zie knipogen: hé, dat was een komma.”

Als Wojdels onderzoek succesvol is, kan een waardevolle module aan haar facial animation system toegevoegd worden: de tekst-gelaatsuitdrukkingvertaler. Oftewel: voer een stuk tekst in en de computer geeft een aantal opties van passende gezichtsuitdrukkingen.

De gebruiker heeft daarbij het laatste woord. Wojdel: ,,Huidige systemen werken vaak rule-based. Bij een bepaalde intonatie wordt automatisch een voorgeschreven gelaatsuidrukking geproduceerd. Ze werken met gemiddelde expressies. Maar ieder mens gebruikt – vaak onbewust – unieke gezichtsbewegingen in verschillende situaties. Bij mijn programma wordt de gebruiker ondersteund in passende gelaatsuitdrukkingen, maar kan wel de nuances veranderen. Is het iemand die veel glimlacht? Of een norse oude man? Spreekt hij het woord vriendelijk uit, of sarcastisch? Zo krijgt het animatiegezicht een unieke persoonlijkheid.”

Maar eerst gaat Wojdel werken aan haar ‘woordenboek’ van verbale uitdrukkingen en bijpassende gezichtsuitdrukkingen. Daarvoor filmt ze de komende maanden voorlezende proefpersonen. ,,Ik gebruik kinderboeken, want als mensen voorlezen voor kinderen gebruiken ze extra expressie in het gezicht.” Staat ‘lachen als een boer met kiespijn’ ook op het programma? De Poolse Wojdel fronst al haar action units: ,,Smiling like a what?”

www.salon.com/tech/feature/2003/02/18/Gollem/index.html

Huilen of pruilen; promovenda Anna Wojdel maakt elke expressie met 44 action units. Gebruiksvriendelijke software voor realistische gezichtsanimaties: op naar de virtuele Philip Freriks.

Op het beeldscherm een animatie van het gezicht van Anna Wojdels man. Eerder poseerde hij met tientallen zuignapjes op zijn hoofd voor haar camera. Nu is zijn afbeelding driedimensionaal gevangen in haar computer. Met de schuifpanelen lip corner puller, cheek raiser, lips part en jaw drop tovert ze een glimlach op zijn gezicht.

Anna Wojdels toekomstbeeld: een virtueel gezicht op elke internetsite en in elk nieuwsprogramma. Wojdel: ,,Een gezicht bevat ontzettend veel informatie. Is iemand boos? Heeft hij de vraag niet begrepen? Ict draait om zo productief mogelijk communiceren. Non-verbale communicatie, vooral door gezichtsexpressie, is daarbij de volgende stap.”

Maar een gezicht nabootsen is lastig. ,,Het zijn de nuances die tellen. Een gezicht is enorm flexibel. Juist de subtiele, kleine bewegingen maken een geanimeerd gezicht realistisch.”

Aan glimlachende en fronsende computergezichten wordt al sinds de jaren zeventig gewerkt. Bij films als ‘Lord of the Rings’ (met geanimeerde gedrochten als Gollem) krijgt het publiek een beeld van de stand van de techniek. Wojdel: ,,De methode bij dat soort films is vrij primitief: eerst een acteur filmen, dan zijn gelaatsuitdrukingen kopieëren op een animatiefiguur.”

Wojdel gaat een stap verder. De acteur zit een kwartiertje voor de camera, daarna is hij overbodig. Eén keer flink glimlachen en Wojdels facial animation system plooit de overige honderd glimlachvarianten zelf wel.

Wojdel maakt hiervoor gebruik van zogenaamde action units; 44 basisbewegingen die gecombineerd alle mogelijke gezichtsexpressies kunnen maken. Verliefdheid, woede, verbazing; qua gezichtsuitdrukking zijn ze allemaal te vangen in een reeks van 44 enen en nullen.

Met dominatie- en uitsluitingsregels (bij een gesloten oog doet de kijkrichting bijvoorbeeld niet ter zake) coördineert Wojdel de wisselwerking tussen de bewegingen van de action units. Met fuzzy-logic maakt ze de bewegingen vloeiend.

Wojdel: ,,Bij de traditionele technieken wordt een ingewikkeld draadmodel van elke gelaatsuitdrukking opgeslagen. Mijn methode vraagt veel minder rekencapaciteit.” Ook videoconferencing over het internet – nu een schimmige en schokkerige ervaring – is bij deze techniek gebaat.

Knipogen

Maar realistisch lachende en gapende gezichten zijn niet genoeg. Ze moeten het ook op het juiste moment doen. Daarom onderzoekt Wojdel het komende jaar de context waarin bepaalde gezichtsuitdrukkingen wel en niet voorkomen. Vooral tekst heeft daarbij haar interesse. Wojdel: ,,Mensen zijn geneigd te knipogen bij komma’s. En bij een vraag bewegen de wenkbrauwen een stukje omhoog.” Lachend: ,,Ik denk wel eens als ik iemand zie knipogen: hé, dat was een komma.”

Als Wojdels onderzoek succesvol is, kan een waardevolle module aan haar facial animation system toegevoegd worden: de tekst-gelaatsuitdrukkingvertaler. Oftewel: voer een stuk tekst in en de computer geeft een aantal opties van passende gezichtsuitdrukkingen.

De gebruiker heeft daarbij het laatste woord. Wojdel: ,,Huidige systemen werken vaak rule-based. Bij een bepaalde intonatie wordt automatisch een voorgeschreven gelaatsuidrukking geproduceerd. Ze werken met gemiddelde expressies. Maar ieder mens gebruikt – vaak onbewust – unieke gezichtsbewegingen in verschillende situaties. Bij mijn programma wordt de gebruiker ondersteund in passende gelaatsuitdrukkingen, maar kan wel de nuances veranderen. Is het iemand die veel glimlacht? Of een norse oude man? Spreekt hij het woord vriendelijk uit, of sarcastisch? Zo krijgt het animatiegezicht een unieke persoonlijkheid.”

Maar eerst gaat Wojdel werken aan haar ‘woordenboek’ van verbale uitdrukkingen en bijpassende gezichtsuitdrukkingen. Daarvoor filmt ze de komende maanden voorlezende proefpersonen. ,,Ik gebruik kinderboeken, want als mensen voorlezen voor kinderen gebruiken ze extra expressie in het gezicht.” Staat ‘lachen als een boer met kiespijn’ ook op het programma? De Poolse Wojdel fronst al haar action units: ,,Smiling like a what?”

www.salon.com/tech/feature/2003/02/18/Gollem/index.html