De wens van Hans

‘

We zitten met zijn zevenen om de ronde tafel in Café Vlaanderen, de vijf bestuursleden van de Mijnbouwkundige Vereeniging, C. en ik. Vijf studenten in keurig donker pak met Mijnbouwdas en bijbehorende bruine schoenen. Alleen de sokken zijn verschillend.

Hans is onderwijscommissaris van de studievereniging. Hij maakt zich zorgen. ,,De opleiding technische aardwetenschappen trekt veel minder studenten dan vroeger”, zegt hij tussen twee happen carpaccio door. ,,In 1993 waren er nog honderd eerstejaars, nu maar vijfentwintig. En door de bachelor-masterstructuur stromen er straks veel buitenlandse studenten midscheeps in die geen binding met de studievereniging hebben.” Vier hoofden knikken mee, met malende kaken.

,,Er is meer”, zeg ik. ,,Binnen de afdeling Technische Aardwetenschappen zijn middelpuntvliedende krachten aan de gang. Bij de portfolio-operatie is de bodem uit de ingenieursgeologie gevallen en een doorstart kan alleen gemaakt worden in samenwerking met andere groepen van buiten de afdeling. De grondstoffengroep wil aansluiten bij een nieuw samenwerkingsverband van enthousiaste jonge hoogleraren uit andere faculteiten die niet meer de grondstof centraal willen stellen, maar de hele cyclus van het product. Als beide groepen wegvallen verliest Technische Aardwetenschappen zestig procent van zijn Nederlandse studenteninstroom en een hele verdieping medewerkers, en daarmee ook haar kritische massa.” Er valt een stilte. De gebakken tonijn moet het ontgelden.

,,Je kunt daar op twee manieren op reageren”, zegt Hans tenslotte. ,,De eerste is defensief: veranderingen tegenhouden. Je krampachtig vastklampen aan de bestaande ingenieursgeologie, aan de oude opvatting over grondstoffen. Maar dat hoort niet aan een universiteit die pretendeert te vernieuwen.” Nogmaals knikken de hoofden.

,,In feite heeft de TU een stap terug gezet in de portfolio-operatie”, vindt Hans. ,,Tot nu toe had je de DIOC%s, de Delftse Interfacultaire Onderzoeks Centra, in feite een zak geld die je alleen kreeg als je samenwerkte met andere faculteiten. Juist daardoor zijn op het grensvlak van oude wetenschapsgebieden nieuwe ideeën geboren die leiden tot nieuwe samenwerkingsverbanden zoals die rond de grondstoffengroep. En als onderwijs onderzoek moet volgen, moet dat ook consequenties voor de opleidingen hebben. En dus ook voor de studievereniging. Dat moet je niet tegenhouden maar juist stimuleren. Want zo werkt de wetenschap. Maar de nieuwe speerpunten van het college van bestuur bestendigen juist weer de oude disciplines, want elke faculteit heeft zijn eigen portfolio mogen vaststellen. Daarmee stimuleer je toch geen samenwerking?”

Hij ziet het scherp, deze Hans Reichwein. Dat wordt nog wel wat, later. Maar of zijn stem gehoord wordt, daarboven, in het Torentje van het Delftse Binnenhof? Zit er eigenlijk wel een student bij de vergaderingen van het college van bestuur? Iets om over na te denken. Die tonijn is niet voor niets gevangen.

,,Hans, ik heb nu meer dan twintig columns voor Delta geschreven, en altijd heb ik zelf het onderwerp bepaald. Nu mag jij zeggen waarover ik de volgende zal schrijven.”

We zitten met zijn zevenen om de ronde tafel in Café Vlaanderen, de vijf bestuursleden van de Mijnbouwkundige Vereeniging, C. en ik. Vijf studenten in keurig donker pak met Mijnbouwdas en bijbehorende bruine schoenen. Alleen de sokken zijn verschillend.

Hans is onderwijscommissaris van de studievereniging. Hij maakt zich zorgen. ,,De opleiding technische aardwetenschappen trekt veel minder studenten dan vroeger”, zegt hij tussen twee happen carpaccio door. ,,In 1993 waren er nog honderd eerstejaars, nu maar vijfentwintig. En door de bachelor-masterstructuur stromen er straks veel buitenlandse studenten midscheeps in die geen binding met de studievereniging hebben.” Vier hoofden knikken mee, met malende kaken.

,,Er is meer”, zeg ik. ,,Binnen de afdeling Technische Aardwetenschappen zijn middelpuntvliedende krachten aan de gang. Bij de portfolio-operatie is de bodem uit de ingenieursgeologie gevallen en een doorstart kan alleen gemaakt worden in samenwerking met andere groepen van buiten de afdeling. De grondstoffengroep wil aansluiten bij een nieuw samenwerkingsverband van enthousiaste jonge hoogleraren uit andere faculteiten die niet meer de grondstof centraal willen stellen, maar de hele cyclus van het product. Als beide groepen wegvallen verliest Technische Aardwetenschappen zestig procent van zijn Nederlandse studenteninstroom en een hele verdieping medewerkers, en daarmee ook haar kritische massa.” Er valt een stilte. De gebakken tonijn moet het ontgelden.

,,Je kunt daar op twee manieren op reageren”, zegt Hans tenslotte. ,,De eerste is defensief: veranderingen tegenhouden. Je krampachtig vastklampen aan de bestaande ingenieursgeologie, aan de oude opvatting over grondstoffen. Maar dat hoort niet aan een universiteit die pretendeert te vernieuwen.” Nogmaals knikken de hoofden.

,,In feite heeft de TU een stap terug gezet in de portfolio-operatie”, vindt Hans. ,,Tot nu toe had je de DIOC%s, de Delftse Interfacultaire Onderzoeks Centra, in feite een zak geld die je alleen kreeg als je samenwerkte met andere faculteiten. Juist daardoor zijn op het grensvlak van oude wetenschapsgebieden nieuwe ideeën geboren die leiden tot nieuwe samenwerkingsverbanden zoals die rond de grondstoffengroep. En als onderwijs onderzoek moet volgen, moet dat ook consequenties voor de opleidingen hebben. En dus ook voor de studievereniging. Dat moet je niet tegenhouden maar juist stimuleren. Want zo werkt de wetenschap. Maar de nieuwe speerpunten van het college van bestuur bestendigen juist weer de oude disciplines, want elke faculteit heeft zijn eigen portfolio mogen vaststellen. Daarmee stimuleer je toch geen samenwerking?”

Hij ziet het scherp, deze Hans Reichwein. Dat wordt nog wel wat, later. Maar of zijn stem gehoord wordt, daarboven, in het Torentje van het Delftse Binnenhof? Zit er eigenlijk wel een student bij de vergaderingen van het college van bestuur? Iets om over na te denken. Die tonijn is niet voor niets gevangen.