Campus

‘Ludwig 1881’ is een sobere momentopname

In 1972 maakte Luchino Visconti een speelfilm over het leven van de Beierse koning Ludwig II. Bijna een kwart eeuw later komen de Zwitserse regisseurs Donatello en Fosco Dubini met hun versie.

Opvallend genoeg speelt Helmut Berger in beide films de hoofdrol. Voor het overige heeft ‘Ludwig 1881’ niets gemeen met de film van de Italiaanse grootmeester.

De levenswandel van de Beierse koning Ludwig II (1845-1866) heeft altijd veel opzien gebaard. Als bewonderaar van Richard Wagner en opdrachtgever van de bouw van een aantal fantastische kastelen is hij de geschiedenis ingegaan als een beschermheer van de schone kunsten. Even opmerkelijk was dat hij door een zwakke geestesgesteldheid voortijdig afstand moest doen van zijn troon. Hij werd opgesloten in zijn kasteel, wist met zijn lijfarts te ontvluchten en kwam om het leven door verdrinking.

Zijn tragische levensloop is door Luchino Visconti op een aangrijpende manier verfilmd. ‘Ludwig’ was overigens tijdens het pinksterweekend nog op de Duitse televisie te bewonderen. Toevallig op een moment dat in Nederland een nieuwe versie van de gebroeders Dubini rouleert onder de titel ‘Ludwig 1881’ met eveneens Helmut Berger in de hoofdrol.

Gelukkig heeft het regisseursduo zich niet tot taak gesteld om de film van Visconti nog eens dunnetjes over te doen. ‘Ludwig 1881’ is dan ook geen remake van ‘Ludwig’, maar concentreert zich op het jaar 1881, vlak voordat de koning werd opgesloten in zijn kasteel. De rode draad van de film is het uitstapje dat hij in dat jaar maakte met een aspirant-toneelspeler.

Het excentrieke karakter van Ludwig II komt hierin volledig tot uitdrukking, want onder de indruk van het toneelstuk ‘Wilhelm Tell’ van Friedrich von Schillers, maakt hij een reis naar het Zwitserse Vierwaldstättermeer. Rond dat meer bevinden zich de locaties van het toneelstuk die hij tot leven wil wekken door de voordrachten van de acteur Joseph Kainz.

De film geeft telkens in korte episoden verslag van deze ‘kunstreis’. Hier tussendoor zijn kleine stukjes ingelast die een doorkijkje bieden op zijn invloedrijke bestaan als mecenas en opdrachtgever. Zo heeft hij onder andere contact met industriëlen als Bayer en Siemens.

Toch staan de schijnwerpers in deze sober geënsceneerde film op de reis en zijn omgang met Kainz. De acteur heeft er met het oog op zijn carrière veel belang bij dat hij de koning met zijn voordrachten tevreden stemt. Dat is niet eenvoudig want Ludwig ontpopt zich als een toegewijde maar zeer strenge toehoorder. Uiteindelijk breekt hij de reis voortijdig af.

‘Ludwig 1881′ geeft een momentopname uit het leven van de Beierse koning. Helmut Berger geeft een heel andere invulling aan hem dan in Visconti’s ‘Ludwig’. Met het doorgroefder worden van zijn gelaat heeft hij aan waardigheid gewonnen. Hij lijkt minder kwetsbaar, maar in bezetenheid doet de ‘oude’ Ludwig niet voor de ‘jonge’ onder.

‘Ludwig 1881’ is deze week te zien in het Haags Filmhuis. (M.v.d.L.)

Mannus van der Laan

In 1972 maakte Luchino Visconti een speelfilm over het leven van de Beierse koning Ludwig II. Bijna een kwart eeuw later komen de Zwitserse regisseurs Donatello en Fosco Dubini met hun versie. Opvallend genoeg speelt Helmut Berger in beide films de hoofdrol. Voor het overige heeft ‘Ludwig 1881’ niets gemeen met de film van de Italiaanse grootmeester.

De levenswandel van de Beierse koning Ludwig II (1845-1866) heeft altijd veel opzien gebaard. Als bewonderaar van Richard Wagner en opdrachtgever van de bouw van een aantal fantastische kastelen is hij de geschiedenis ingegaan als een beschermheer van de schone kunsten. Even opmerkelijk was dat hij door een zwakke geestesgesteldheid voortijdig afstand moest doen van zijn troon. Hij werd opgesloten in zijn kasteel, wist met zijn lijfarts te ontvluchten en kwam om het leven door verdrinking.

Zijn tragische levensloop is door Luchino Visconti op een aangrijpende manier verfilmd. ‘Ludwig’ was overigens tijdens het pinksterweekend nog op de Duitse televisie te bewonderen. Toevallig op een moment dat in Nederland een nieuwe versie van de gebroeders Dubini rouleert onder de titel ‘Ludwig 1881’ met eveneens Helmut Berger in de hoofdrol.

Gelukkig heeft het regisseursduo zich niet tot taak gesteld om de film van Visconti nog eens dunnetjes over te doen. ‘Ludwig 1881’ is dan ook geen remake van ‘Ludwig’, maar concentreert zich op het jaar 1881, vlak voordat de koning werd opgesloten in zijn kasteel. De rode draad van de film is het uitstapje dat hij in dat jaar maakte met een aspirant-toneelspeler.

Het excentrieke karakter van Ludwig II komt hierin volledig tot uitdrukking, want onder de indruk van het toneelstuk ‘Wilhelm Tell’ van Friedrich von Schillers, maakt hij een reis naar het Zwitserse Vierwaldstättermeer. Rond dat meer bevinden zich de locaties van het toneelstuk die hij tot leven wil wekken door de voordrachten van de acteur Joseph Kainz.

De film geeft telkens in korte episoden verslag van deze ‘kunstreis’. Hier tussendoor zijn kleine stukjes ingelast die een doorkijkje bieden op zijn invloedrijke bestaan als mecenas en opdrachtgever. Zo heeft hij onder andere contact met industriëlen als Bayer en Siemens.

Toch staan de schijnwerpers in deze sober geënsceneerde film op de reis en zijn omgang met Kainz. De acteur heeft er met het oog op zijn carrière veel belang bij dat hij de koning met zijn voordrachten tevreden stemt. Dat is niet eenvoudig want Ludwig ontpopt zich als een toegewijde maar zeer strenge toehoorder. Uiteindelijk breekt hij de reis voortijdig af.

‘Ludwig 1881′ geeft een momentopname uit het leven van de Beierse koning. Helmut Berger geeft een heel andere invulling aan hem dan in Visconti’s ‘Ludwig’. Met het doorgroefder worden van zijn gelaat heeft hij aan waardigheid gewonnen. Hij lijkt minder kwetsbaar, maar in bezetenheid doet de ‘oude’ Ludwig niet voor de ‘jonge’ onder.

‘Ludwig 1881’ is deze week te zien in het Haags Filmhuis. (M.v.d.L.)

Mannus van der Laan

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.