Ondernemingsraad biedt heldere bevoegdheden

Vanuit het perspectief van de werknemer gezien ligt een ondernemingsraad voor de hand, zonder dat studenten er bekaaid af komen. Aldus de vakbondsman.

De Regeling Medezeggenschap van de TU Delft regelt sinds 1984 de medezeggenschap van het personeel bij de faculteiten en centrale diensten in de vorm van medezeggenschaps- of dienstcommissies. Bij alle ambtenarenorganisaties zijn of worden de dienstcommissies vervangen door ondernemingsraden. Minister Ritzen heeft met de wet Modernisering Universitaire Bestuursorganisatie (MUB) er niet voor gekozen deze lijn zonder meer door te trekken naar de universiteiten.

Hij biedt de universiteiten de mogelijkheid ervoor te kiezen de Wet op de Ondernemingsraad (WOR) niét toe te passen. In dat geval komt medezeggenschap tot stand via de medezeggenschapsraad waarin zowel personeel als studenten zitting hebben (ongedeelde medezeggenschap). Als echter de WOR wèl wordt toegepast, ontstaat er gedeelde medezeggenschap: naast de ondernemingsraad voor het personeel krijgen de studenten dan een studentenraad.

Waarom verdient nu de ondernemingsraad de voorkeur boven de medezeggenschapsraad?
Eenduidig

Het eenduidig regelen van de medezeggenschap aan de TU verdient de voorkeur. Kiezen voor de medezeggenschapsraad betekent dat er twéé regelingen zijn: een voor de faculteiten en een voor de centrale diensten. Bij deze laatste kan er immers geen sprake zijn van gedeelde medezeggenschap. Voor de diensten moet er volgens de MUB een dienstraad worden ingesteld gebaseerd op het model van de dienstcommissie. Het voordeel van de WOR is dat deze van toepassing is op zowel faculteiten als diensten.

De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht waar het gaat om sociale zaken (bijvoorbeeld werktijden, spaarregelingen, aanstellingsbeleid) voor zover deze niet in de cao geregeld zijn, en adviesrecht waar het gaat om organisatorische en economische zaken (denk aan reorganisaties). Zowel ten aanzien van het adviesrecht als het instemmingsrecht is de overlegprocedure nauwkeurig geregeld.

In de MUB zijn advies- en instemmingsrecht voor demedezeggenschapsraad neergelegd. De MUB biedt echter niet, zoals in de WOR gebeurt, een heldere opsomming welke concrete onderwerpen onder het adviesrecht vallen. Verder ontbreekt in de MUB een heldere procedure voor het overleg, of dit nu het advies- of het instemmingsrecht betreft. Aanvankelijk zag het ernaar uit dat de instemmingsbevoegdheid van de medezeggenschapsraad verder reikte dan die van de ondernemingsraad. Via amendering van de MUB is dit ondervangen.
Beroepsprocedures

Bij toepassing van de WOR wordt een gezamelijke vergadering van ondernemingsraad en studentenraad ingesteld, die het instemmingsrecht heeft op het instellingsplan, het systeem van kwaliteitszorg en het bestuurs- en beheersreglement. Studenten en personeel hebben in de gezamenlijke vergadering evenveel invloed.

Belangrijk is de vraag wat er met een advies of instemming gebeurt. De wet op de ondernemingsraden scoort dan beter. Indien een advies niet wordt uitgevoerd, dient de uitvoering van het besluit een maand te worden opgeschort. De or kan dan bezien of een beroepsprocedure bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof van Amsterdam wordt gestart. In een aantal andere gevallen kan de or eveneens naar de Ondernemingskamer stappen.

Wat betreft het instemmingsrecht kan de bestuurder die geen instemming heeft gekregen van de or voor een besluit de toestemming van de kantonrechter vragen om het besluit toch te mogen nemen. Als de bestuurder, ondanks het feit dat hij geen instemming van de or heeft gekregen, toch besluit en uitvoert, kan de or een beroep op nietigheid doen, waardoor het besluit illegaal is geworden.

De MUB voorziet voor geschillen slechts in een veel minder onafhankelijke geschillencommissie binnen de instelling die wordt samengesteld uit één lid gekozen door het college van bestuur en één lid gekozen door de medezeggenschapsraad. Een derde lid wordt gekozen door deze twee leden. In een opschortende werking is niet voorzien.
Helder kader

Velen menen dat de afschaffing van het medebestuur de begroting aan de invloedssfeer van het personeel ontrekt. Dit is maar ten dele zo. Het college van bestuur is verplicht de begroting voor te leggen aan de ondernemings- of medezeggenschapsraad. In het geval zo’n raad negatief adviseert, en als dit stoelt op een van de onderwerpen waar men advies- of instemmingsrecht heeft, volgt een geschillenprocedure. Het is maar de vraag of een bestuurder zit te wachten op zo’n negatief advies. In het geval van de or volgt dan immers een beroepsgang die er niet om liegt.

Het niet kiezen voor de WOR betekent dat het wiel van de medezeggenschap voor een groot deel weer opnieuw moet worden uitgevonden. Allerlei regelingen en procedures moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld met betrekking tot verkiezingen, uitvoering van de geschillenprocedure enzovoorts. De WOR daarentegen biedt een helder kader en een heldere toedelingvan bevoegdheden, is reeds velen jaren van kracht en heeft daardoor veel jurisprudentie gegenereerd. De WOR biedt ook betere faciliteiten voor het personeel als het gaat om beschikbare tijd voor het OR-werk en scholing.

Vanuit het perspectief van de medewerker bezien, ligt een keuze voor de WOR voor de hand. Komen studenten er dan bekaaid af? Wij menen van niet. Als de WOR wordt toegepast dient er een studentenraad te komen die minstens evenveel bevoegheden heeft als voorzien waren voor de medezeggenschapsraad. Maar het kan méér zijn. Het meerdere zal bevochten moeten worden. Wij zullen de studenten daar graag bij steunen.

Na de universiteitsraad een medezeggenschapsraad of een ondernemingsraad? Over een paar maanden moet het college van bestuur tussen deze twee modellen hebben gekozen. De wet Modernisering Universitaire Bestuursstructuur, binnenkort bij de Eerste Kamer, maakt die keuze mogelijk. In Delta deze week twee standpunten. De student-bestuurder: ,,Kiezen voor een ondernemingsraad betekent dat het woord ‘draagvlak’ uit het vocabulaire kan worden geschrapt.” De vakbondsman: ,,Niet kiezen voor de ondernemingsraad betekent dat het wiel van de medezeggenschap weer moet worden uitgevonden.”

Vanuit het perspectief van de werknemer gezien ligt een ondernemingsraad voor de hand, zonder dat studenten er bekaaid af komen. Aldus de vakbondsman.

De Regeling Medezeggenschap van de TU Delft regelt sinds 1984 de medezeggenschap van het personeel bij de faculteiten en centrale diensten in de vorm van medezeggenschaps- of dienstcommissies. Bij alle ambtenarenorganisaties zijn of worden de dienstcommissies vervangen door ondernemingsraden. Minister Ritzen heeft met de wet Modernisering Universitaire Bestuursorganisatie (MUB) er niet voor gekozen deze lijn zonder meer door te trekken naar de universiteiten.

Hij biedt de universiteiten de mogelijkheid ervoor te kiezen de Wet op de Ondernemingsraad (WOR) niét toe te passen. In dat geval komt medezeggenschap tot stand via de medezeggenschapsraad waarin zowel personeel als studenten zitting hebben (ongedeelde medezeggenschap). Als echter de WOR wèl wordt toegepast, ontstaat er gedeelde medezeggenschap: naast de ondernemingsraad voor het personeel krijgen de studenten dan een studentenraad.

Waarom verdient nu de ondernemingsraad de voorkeur boven de medezeggenschapsraad?
Eenduidig

Het eenduidig regelen van de medezeggenschap aan de TU verdient de voorkeur. Kiezen voor de medezeggenschapsraad betekent dat er twéé regelingen zijn: een voor de faculteiten en een voor de centrale diensten. Bij deze laatste kan er immers geen sprake zijn van gedeelde medezeggenschap. Voor de diensten moet er volgens de MUB een dienstraad worden ingesteld gebaseerd op het model van de dienstcommissie. Het voordeel van de WOR is dat deze van toepassing is op zowel faculteiten als diensten.

De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht waar het gaat om sociale zaken (bijvoorbeeld werktijden, spaarregelingen, aanstellingsbeleid) voor zover deze niet in de cao geregeld zijn, en adviesrecht waar het gaat om organisatorische en economische zaken (denk aan reorganisaties). Zowel ten aanzien van het adviesrecht als het instemmingsrecht is de overlegprocedure nauwkeurig geregeld.

In de MUB zijn advies- en instemmingsrecht voor demedezeggenschapsraad neergelegd. De MUB biedt echter niet, zoals in de WOR gebeurt, een heldere opsomming welke concrete onderwerpen onder het adviesrecht vallen. Verder ontbreekt in de MUB een heldere procedure voor het overleg, of dit nu het advies- of het instemmingsrecht betreft. Aanvankelijk zag het ernaar uit dat de instemmingsbevoegdheid van de medezeggenschapsraad verder reikte dan die van de ondernemingsraad. Via amendering van de MUB is dit ondervangen.
Beroepsprocedures

Bij toepassing van de WOR wordt een gezamelijke vergadering van ondernemingsraad en studentenraad ingesteld, die het instemmingsrecht heeft op het instellingsplan, het systeem van kwaliteitszorg en het bestuurs- en beheersreglement. Studenten en personeel hebben in de gezamenlijke vergadering evenveel invloed.

Belangrijk is de vraag wat er met een advies of instemming gebeurt. De wet op de ondernemingsraden scoort dan beter. Indien een advies niet wordt uitgevoerd, dient de uitvoering van het besluit een maand te worden opgeschort. De or kan dan bezien of een beroepsprocedure bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof van Amsterdam wordt gestart. In een aantal andere gevallen kan de or eveneens naar de Ondernemingskamer stappen.

Wat betreft het instemmingsrecht kan de bestuurder die geen instemming heeft gekregen van de or voor een besluit de toestemming van de kantonrechter vragen om het besluit toch te mogen nemen. Als de bestuurder, ondanks het feit dat hij geen instemming van de or heeft gekregen, toch besluit en uitvoert, kan de or een beroep op nietigheid doen, waardoor het besluit illegaal is geworden.

De MUB voorziet voor geschillen slechts in een veel minder onafhankelijke geschillencommissie binnen de instelling die wordt samengesteld uit één lid gekozen door het college van bestuur en één lid gekozen door de medezeggenschapsraad. Een derde lid wordt gekozen door deze twee leden. In een opschortende werking is niet voorzien.
Helder kader

Velen menen dat de afschaffing van het medebestuur de begroting aan de invloedssfeer van het personeel ontrekt. Dit is maar ten dele zo. Het college van bestuur is verplicht de begroting voor te leggen aan de ondernemings- of medezeggenschapsraad. In het geval zo’n raad negatief adviseert, en als dit stoelt op een van de onderwerpen waar men advies- of instemmingsrecht heeft, volgt een geschillenprocedure. Het is maar de vraag of een bestuurder zit te wachten op zo’n negatief advies. In het geval van de or volgt dan immers een beroepsgang die er niet om liegt.

Het niet kiezen voor de WOR betekent dat het wiel van de medezeggenschap voor een groot deel weer opnieuw moet worden uitgevonden. Allerlei regelingen en procedures moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld met betrekking tot verkiezingen, uitvoering van de geschillenprocedure enzovoorts. De WOR daarentegen biedt een helder kader en een heldere toedelingvan bevoegdheden, is reeds velen jaren van kracht en heeft daardoor veel jurisprudentie gegenereerd. De WOR biedt ook betere faciliteiten voor het personeel als het gaat om beschikbare tijd voor het OR-werk en scholing.

Vanuit het perspectief van de medewerker bezien, ligt een keuze voor de WOR voor de hand. Komen studenten er dan bekaaid af? Wij menen van niet. Als de WOR wordt toegepast dient er een studentenraad te komen die minstens evenveel bevoegheden heeft als voorzien waren voor de medezeggenschapsraad. Maar het kan méér zijn. Het meerdere zal bevochten moeten worden. Wij zullen de studenten daar graag bij steunen.