Opgaan in de muziek

Op het grote scherm zie je een huis met grote houten voordeur. De muziek zwelt aan. Rechts tjilpt een vogeltje en van achter hoor je langzaam voetstappen dichterbij komen. Even later verschijnt de persoon die bij die voetstappen hoort in beeld. “In de bioscoop wordt surroundgeluid denk ik al zo’n vijftig jaar gebruikt. Als het geluid van alle kanten komt, wordt de beleving intenser”, zegt Harry van Mierloo. “Je zit dan helemaal ‘in’ de film.”

Terwijl filmgeluid de kijker al decennia omringt, is in de muziekindustrie stereogeluid nog steeds standaard. Twee speakers in je kamer, twee dopjes in je oren of twee enorme stapels geluidsboxen voor het podium. Links en rechts ieder met een ander geluid. Ook concertbezoekers zouden helemaal ‘in’ de muziek kunnen zitten als de tonen uit alle richtingen op hen af komen, dacht Van Mierloo. Hij ontwikkelde een nieuw mengpaneel om surroundgeluid tijdens concerten mogelijk te maken en combineerde zo zijn studie met zijn hobby.

Van Mierloo is zelf muzikant. “Of nou ja, eigenlijk elektronisch artiest”, verbetert hij. “Ik knip en plak geluiden aan elkaar en maak zo soundscapes om een sfeer neer te zetten.” Al ongeveer tien jaar maakt hij zo muziek, volgens Van Mierloo te rustig om op te dansen.

Dat was wel anders toen hij als dj optrad op studentenfeestjes. “Maar op een gegeven moment vond ik de klassiekers, als ‘Mag het licht uit’ van De Dijk, toch niet meer zo interessant”, vertelt de IO-student. ‘Moe van de verzoeknummers’ mixte hij daarna thuis zijn eigen muziek.

“Er zijn wat elektronische artiesten, zoals Plaid en Richie Hawtin, die wel eens iets met surroundgeluid hebben opgenomen”, zegt Van Mierloo. “Maar optredens in surround geluid zijn heel zeldzaam.” Concertzalen zijn er niet op ingericht en geluidsmannen en artiesten hebben niet de juiste apparatuur om de muziek over vier geluidssporen te verdelen.

“Bij een optreden van een band krijgt de geluidsman alle geluiden – van de drums, de bassist, de zanger en de gitarist – los binnen”, legt Van Mierloo uit. “Hij verzamelt de geluiden, maakt er met zijn mengpaneel een gebalanceerd geluid van en stuurt dat in twee onafhankelijke signalen naar de speakers.” Ook een dj en elektronische muzikanten sturen twee geluidssporen naar twee stapels boxen. Met Van Mierloo’s nieuwe mengpaneel kunnen ze het naar vier stapels sturen.

“Mijn mengpaneel lijkt veel op het oude”, zegt hij. Hij laat een plaatje zien van een apparaat met veel knoppen en schuiven. “Ik heb hem nog niet echt gebouwd, maar hij staat in de computer en kan alles wat ik ermee wilde. Je bedient hem nu nog met de muis.” Het grote verschil met het oude paneel is een scherm met stipjes in het midden. “Dat is een touchscreen met een bovenaanzicht van de zaal. De stippen zijn geluidssporen die je kunt verplaatsen.”

Van Mierloo bouwde op IO een hok van zes bij negen meter om tot een concertzaal en vroeg vijf elektronische artiesten zijn mengpaneel te testen. “Ze moesten wel even wennen, maar de muzikanten waren heel enthousiast”, zegt Van Mierloo. “Je hoort meteen wat je doet. Ik heb het zo intuïtief mogelijk gemaakt. Ze werden er heel creatief van.”

Zijn vinding voor zichzelf houden, zodat hij uniek is als surround-muzikant, wil Van Mierloo niet. “Ik treed eigenlijk niet veel op.” Na zijn afstuderen wil de industrieel ontwerper het mengpaneel verder ontwikkelen en op de markt brengen. Toch gaat hij zelf in ieder geval één keer optreden. Deze week, tijdens zijn afstudeerpresentatie, geeft hij een klein liveconcert met surroundgeluid. “Je kunt er lang over praten, maar je moet het horen. Dan is in één klap duidelijk wat het is.”

Afstudeerpresentatie Harry van Mierloo, Vrijdag 15 februari, 15.45 uur, Industrieel ontwerpen, zaal U.

Op het grote scherm zie je een huis met grote houten voordeur. De muziek zwelt aan. Rechts tjilpt een vogeltje en van achter hoor je langzaam voetstappen dichterbij komen. Even later verschijnt de persoon die bij die voetstappen hoort in beeld. “In de bioscoop wordt surroundgeluid denk ik al zo’n vijftig jaar gebruikt. Als het geluid van alle kanten komt, wordt de beleving intenser”, zegt Harry van Mierloo. “Je zit dan helemaal ‘in’ de film.”

Terwijl filmgeluid de kijker al decennia omringt, is in de muziekindustrie stereogeluid nog steeds standaard. Twee speakers in je kamer, twee dopjes in je oren of twee enorme stapels geluidsboxen voor het podium. Links en rechts ieder met een ander geluid. Ook concertbezoekers zouden helemaal ‘in’ de muziek kunnen zitten als de tonen uit alle richtingen op hen af komen, dacht Van Mierloo. Hij ontwikkelde een nieuw mengpaneel om surroundgeluid tijdens concerten mogelijk te maken en combineerde zo zijn studie met zijn hobby.

Van Mierloo is zelf muzikant. “Of nou ja, eigenlijk elektronisch artiest”, verbetert hij. “Ik knip en plak geluiden aan elkaar en maak zo soundscapes om een sfeer neer te zetten.” Al ongeveer tien jaar maakt hij zo muziek, volgens Van Mierloo te rustig om op te dansen.

Dat was wel anders toen hij als dj optrad op studentenfeestjes. “Maar op een gegeven moment vond ik de klassiekers, als ‘Mag het licht uit’ van De Dijk, toch niet meer zo interessant”, vertelt de IO-student. ‘Moe van de verzoeknummers’ mixte hij daarna thuis zijn eigen muziek.

“Er zijn wat elektronische artiesten, zoals Plaid en Richie Hawtin, die wel eens iets met surroundgeluid hebben opgenomen”, zegt Van Mierloo. “Maar optredens in surround geluid zijn heel zeldzaam.” Concertzalen zijn er niet op ingericht en geluidsmannen en artiesten hebben niet de juiste apparatuur om de muziek over vier geluidssporen te verdelen.

“Bij een optreden van een band krijgt de geluidsman alle geluiden – van de drums, de bassist, de zanger en de gitarist – los binnen”, legt Van Mierloo uit. “Hij verzamelt de geluiden, maakt er met zijn mengpaneel een gebalanceerd geluid van en stuurt dat in twee onafhankelijke signalen naar de speakers.” Ook een dj en elektronische muzikanten sturen twee geluidssporen naar twee stapels boxen. Met Van Mierloo’s nieuwe mengpaneel kunnen ze het naar vier stapels sturen.

“Mijn mengpaneel lijkt veel op het oude”, zegt hij. Hij laat een plaatje zien van een apparaat met veel knoppen en schuiven. “Ik heb hem nog niet echt gebouwd, maar hij staat in de computer en kan alles wat ik ermee wilde. Je bedient hem nu nog met de muis.” Het grote verschil met het oude paneel is een scherm met stipjes in het midden. “Dat is een touchscreen met een bovenaanzicht van de zaal. De stippen zijn geluidssporen die je kunt verplaatsen.”

Van Mierloo bouwde op IO een hok van zes bij negen meter om tot een concertzaal en vroeg vijf elektronische artiesten zijn mengpaneel te testen. “Ze moesten wel even wennen, maar de muzikanten waren heel enthousiast”, zegt Van Mierloo. “Je hoort meteen wat je doet. Ik heb het zo intuïtief mogelijk gemaakt. Ze werden er heel creatief van.”

Zijn vinding voor zichzelf houden, zodat hij uniek is als surround-muzikant, wil Van Mierloo niet. “Ik treed eigenlijk niet veel op.” Na zijn afstuderen wil de industrieel ontwerper het mengpaneel verder ontwikkelen en op de markt brengen. Toch gaat hij zelf in ieder geval één keer optreden. Deze week, tijdens zijn afstudeerpresentatie, geeft hij een klein liveconcert met surroundgeluid. “Je kunt er lang over praten, maar je moet het horen. Dan is in één klap duidelijk wat het is.”

Afstudeerpresentatie Harry van Mierloo, Vrijdag 15 februari, 15.45 uur, Industrieel ontwerpen, zaal U.