‘Zorgen dat ik zelf niet gek word’

Een raket lanceren als afstudeerproject, dat lukt niet iedereen. Hoe rol je zo’n project in?
“Ik was al projectleider van Stratos. Ik realiseerde me dat ik dit voltijds moest doen als ik wilde dat het goed zou gaan. Toen ben ik naar mijn begeleider gestapt en hij vond het oké. Ik denk ook dat je hier meer van leert dan van een standaard theoretische hypothese die een professor aandraagt om op te lossen.”

Hoe zien je dagen in Zweden eruit?
“Gespannen. Je vraagt je af: ‘gaat het deze dag dan lukken?’ Vandaag werd de lancering afgeblazen vanwege te veel wind. Zo’n moment is een enorme afknapper. We zijn ondertussen wel echt eager to launch. Verder ben ik veel bezig met de motoren en ontstekers. Dat gebeurt in een ruimte waar ik mijn mobiel niet mee mag nemen. Dan ben je echt even weg van de wereld. Tot slot lossen we allerlei kleine probleempjes op, zoals weigerende elektronica. Als projectleider ben ik vooral bezig alles in goede banen te leiden en te zorgen dat ik zelf niet gek word.”

Is er nog tijd voor leuke dingen?
“Zeker. Je kunt hier op de basis gratis crosscountry ski’s lenen en er zijn mooie crosscountry sporen in de buurt. De omgeving is sowieso fantastisch. Je kunt hier bijvoorbeeld ‘s avonds het noorderlicht zien. Als we tijd hebben, gaan we daar met zijn allen naar kijken. Ook zijn we een paar dagen geleden in een helikopter over het landschap gevlogen om de gebieden te verkennen waar de raket terecht kan komen. Je ziet dan rendieren die van de helikopter wegrennen. Geweldig.”

Waarom verken je die plekken?
“Om te controleren of daar niet te veel mensen zijn. In de buurt leven sami’s, die daar rendieren houden. Er zijn speciale bunkers gebouwd waar zij kunnen schuilen als er een raket gelanceerd wordt. Er gaat dan een alarm af en er zijn contactpersonen in de groepen die gebeld kunnen worden.”

Wanneer verwacht je de raket te lanceren?
“Er komt een warmtefront aan en daarvoor verwachten we opklaringen. Dat hebben we nodig. Je wilt niet dat de raket na driehonderd meter in de wolken terecht komt en dat je niets meer hoort of ziet. Maar voor je het weet wordt het opnieuw afgeblazen, het blijven weersvoorspellingen.”

Ga je als je thuiskomt eerst ontspannen?
“We moeten eerst nog terug met het busje met spullen. Dat duurt een dag of vier. We zijn met z’n drieën, dus we kunnen om beurten rijden. Als ik terug ben, ga ik denk ik een half weekje relaxen en daarna aan de scriptie. Ik heb al het een en ander geschreven, maar daar ben ik nog niet zo tevreden over. Dat wil ik in de maand, anderhalve maand na mijn terugkomst doen. ” 

De dag na dit interview verbrak de Stratosraket het hoogterecord.

Het gebouw van Mijnbouw aan de Mijnbouwstraat moet behouden blijven. Dat betoogde prof.drs. F.R. van Veen in zijn uittreerede ,,Phoenix en de steen der wijzen”, die hij afgelopen vrijdag hield. Volgens Van Veen krabbelt de geologie momenteel uit een dal nadat zij voor de Tweede Wereldoorlog een periode van grote bloei had meegemaakt en het duurste gebouw van de TU-wijk bezat.

In de inleiding van zijn rede constateerde Van Veen, die zijn carrière bij Shell begon en tien jaar aan de TU verbonden was, dat de basisgrondstof voor silicium (basismateriaal voor chips) dezelfde is als de alleroudste vuurstenen gebruiksvoorwerpen: ,,Onze verre voorouders uit de Steentijd hadden reeds enige elementaire geologische kennis nodig bij hun zoektocht naar materiaal voor hun stenen werktuigen.”

Via grote stappen kwam Van Veen uit bij de aardwetenschappen in Delft, niet nadat hij had uitgelegd wat nu precies die steen der wijzen is. Door middel van deze ‘steen’ probeerde men namelijk in de middeleeuwen onedele metalen in goud om te zetten. Als bijprodukt zou bovendien een levenselixer ontstaan (dat het leven kon verlengen of de mens zelfs onsterfelijk zou maken).

Pas in 1844, twee jaar na de oprichting van de Koninklijke Academie Salomon Bleekrode in Delft benoemd tot leraar in de ‘onderscheiden vakken der Natuurlijke Historie’. Een van zijn opvolgers, Herman Vogelsang, werd in 1864 op 26-jarige leeftijd tot hoogleraar in de aardkunde, mineralogie en metallurgie benoemd. Van Veen, vol bewondering: ,,Hij wist een groot aantal studenten door zijn colleges te inspireren. Niet alleen mijnbouwers, maar ook studenten van andere studierichtingen volgden zijn lessen en de door hem georganiseerde geologische excursies. Delft nam door zijn onderzoek spoedig een leidende positie in op het gebied van de microscopische petrografie, een wetenschap die toen in opkomst was.”

Renaissance

Met het stijgen van de studentenaantallen werd de met Scheikundige Technologie gedeelde behuizing aan de Westvest te klein. In 1912 verhuisde Mijnbouwkunde naar een eigen gebouw aan de Mijnbouwstraat, dat was ontworpen door J.A.W. Vrijman in een vroeg-Hollandse Renaissance stijl. ,,Ook aan het interieur was veel aandacht besteed”, zei Van Veen, om vervolgens te constateren dat ,,jammergenoeg deze wandschilderingen ten prooi zijn gevallen aan na-oorlogse aanpassingen in de zakelijke stijl van de wederopbouw.”

Daar gaat het echter niet bij blijven, verzuchtte Van Veen: ,,Als een dreigende wolk hangt ons anno 1996 het besluit van het College van Bestuur boven het hoofd, dat Mijnbouw ditsfeerrijke pand verlaten moet en gehuisvest zal worden in een nog veel zakelijker pand in een verre uithoek van het universiteitsterrein. Het is te hopen dat enig historisch besef alsnog de overhand zal krijgen en ons deze herhuisvesting bespaard zal blijven.”

Na een golfbeweging in de belangstelling voor de aardwetenschappen nam de belangstelling door de ontdekking van grote aardgasvoorraden Nederland voor de mijnbouwkunde en petroleumwinning toe. De naam van de faculteit werd dus ook als zodanig gewijzigd. Het geologisch onderzoek herrees als een Phoenix uit de as van de Tweede Wereldoorlog.

Van Veen: ,,In die tijd waren leerboek en schone letteren vaak equivalent! In onze eeuw heeft zich een proces van versobering in de wetenschappelijke literatuur ingezet en wordt de moderne vakliteratuur vaak gekenmerkt door verdorring en ingewijden-gemompel, waardoor zelden een gevoel van beleving wordt opgewekt.”

Ondanks zijn bedenkingen ziet Van Veen de toekomst van het aardwetenschappelijk onderzoek in Delft hoopvol in, ,,aangenomen dat verdere studieduurverkorting en economische rationalisaties in het hoger onderwijs de juiste condities voor het wekken van gedreven nieuwsgierigheid bij de studenten niet nadelig zullen beïnvloeden.”