Leuk bedacht: met achtergrondruis aardbevingsgebieden en kunstwerken doorlichten

Het idee

Voor seismologen is achtergrondruis meestal irritant. Om de ondergrond in kaart te brengen, creëren ze liefst zelf seismische golven. Bijvoorbeeld met dynamiet. De knallen reflecteren op de geologische lagen in de ondergrond en wordt opgevangen door geofoons. Op deze wijze speuren de ingenieurs naar nieuwe olie- en gasreserves. Achtergrondruis filteren ze weg om een mooi beeld te verkrijgen. Bronnen van achtergrondruis kunnen heel divers zijn; een aardbeving aan de andere kant van de wereld, het nabije autoverkeer of bouwwerkzaamheden.

Dr. Deyan Draganov is een vreemde eend in de bijt. De onderzoeker bij de sectie technische geofysica en petrofysica maakt juist dankbaar gebruik van achtergrondruis. En dat is geen gek idee, want je kunt niet zomaar overal dynamiet tot ontploffing brengen; denk aan natuurgebieden en steden.

In 2012 ontving Draganov een vidi-subsidie van NWO van 800 duizend euro om twee aardbevingsgebieden in Argentinië door te lichten. Hij moest in beeld brengen hoe de Nazcaplaat, een tektonische plaat ten westen van Zuid-Amerika, zich onder de Zuid-Amerikaanse plaat wurmt. Toen Delta hem sprak in juni 2012 stond hij op het punt om een gebergte vlak bij de Andes in te trekken met tientallen geofoons.

Gebroken
“Afgelopen najaar heb ik over dit onderzoek gepubliceerd in Seismological Research Letters”, vertelt Draganov. “We hebben ontdekt dat de Nazcaplaat op een van de meetpunten honderd à honderdvijftig kilometer onder de grond zit en op de tweede meetpunt bijna tweemaal zo diep. De plaat bestaat niet uit een geheel. Hij is aan een uiteinde gebroken. Dit soort informatie is belangrijk voor aardbevingsmodellen. Onze geluidsbron was een aardbeving die aan de andere kant van de aarde plaatsvond.”

Wat nu?
Ook een tweede onderzoekslijn waar Draganov aan werkt lijkt succesvol. Hij gebruikt dezelfde techniek om schilderijen op houtwerk door te lichten. Op termijn wil hij ook fresco’s bestuderen. Geluid reflecteert op de verschillende structuren in de kunstwerken. Groeiringen in hout en gaatjes veroorzaakt door houtworm kunnen zo in beeld worden gebracht. “Met röntgen kan dit natuurlijk ook”, zegt Draganov. “Maar 3D-rontgenscannners die ze in ziekenhuizen hebben staan, zijn heel duur. Bovendien passen grote kunstwerken daar niet in. Wij werken aan een mobiel ultrasonisch systeem.”