Titan

Na een reis van zeven jaar hing de zes ton zware ruimtesonde Cassini-Huygens boven Titan, de grootste van de 33 manen van Saturnus. De Huygenssonde maakte zich in december los van moederschip Cassini en daalde af naar de maan. Parachutes klapten open en op 14 januari landde de 3500 kilogram zware capsule op een zachte methaanbodem. Huygens stond tussen grote ijsbergen. De foto’s van Titan gingen de wereld over. Missie geslaagd?

“De missie is gegaan zoals ik had gehoopt”, zegt ir. Rob Hamann van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek desgevraagd. “Er kon zo veel misgaan. Toen Huygens landde ging mijn hart sneller kloppen. De foto’s zijn verbluffend goed gelukt onder zulke slechte omstandigheden: op Titan is slechts een procent van het zonlicht dat we op Aarde krijgen.”

De foto’s laten een landschap zien met brede, vertakte rivieren en zeeën. Niet van water, zoals op Aarde, maar van methaan. “Methaan heeft op Titan dezelfde functie als water op Aarde”, legt Hamann uit. “Titan heeft een zompige, sponsachtige methaanbodem. Huygens heeft wind, koolwaterstoffen en stikstof gesignaleerd. De details zijn onovertroffen.”

Van tevoren werd veel gespeculeerd over Titan. Heeft deze maan een vaste bodem of van methaan? De beelden en metingen bevestigen hypotheses en halen anderen onderuit. Op Titan zijn zowel vaste bodems als methaanzeeën. Hamann: “De grote waarde van deze missie is dat we nu daadwerkelijk weten hoe het eruit ziet.”

Titan verschilt waarschijnlijk niet veel van de aarde, drie miljard jaar geleden. “Titan lijkt op de oersoep die vroeger op Aarde bestond”, zegt Hamann. “De babytijd. Deze missie leert ons daarom ook de aarde beter begrijpen.” Maar er is geen leven op de maan, benadrukt hij. “Titan is zo dood als een pier. Het leven zoals wij dat kennen is er onmogelijk.”

Ondanks alle successen ging er ook het een en ander mis tijdens de lange reis. Door een programmeerfout zijn maar de helft, 350, van de zevenhonderd foto’s naar de aarde verzonden. Tijdens de reis leek het zelfs even verkeerd af te lopen met de Cassini-Huygens. “Bij Jupiter was er een angstig moment. Het snelheidsverschil tussen moederschip Cassini en de Huygens zou te groot worden. Gelukkig kon ESA de baan veranderen en kwam het toch nog goed. Veel andere toestellen werken met versnellingsmeters, Huygens was op tijdklokken afgesteld. En op 14 januari maakten die tijdklokken, geheel volgens plan, Huygens wakker.”

In Delft is de missie op de voet gevolgd. Hamann gebruikte in zijn colleges de afgelopen jaren ESA-animatiefilmpjes van de reis. “Nu kan ik eindelijk de foto’s laten zien.” (RV)

Na een reis van zeven jaar hing de zes ton zware ruimtesonde Cassini-Huygens boven Titan, de grootste van de 33 manen van Saturnus. De Huygenssonde maakte zich in december los van moederschip Cassini en daalde af naar de maan. Parachutes klapten open en op 14 januari landde de 3500 kilogram zware capsule op een zachte methaanbodem. Huygens stond tussen grote ijsbergen. De foto’s van Titan gingen de wereld over. Missie geslaagd?

“De missie is gegaan zoals ik had gehoopt”, zegt ir. Rob Hamann van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek desgevraagd. “Er kon zo veel misgaan. Toen Huygens landde ging mijn hart sneller kloppen. De foto’s zijn verbluffend goed gelukt onder zulke slechte omstandigheden: op Titan is slechts een procent van het zonlicht dat we op Aarde krijgen.”

De foto’s laten een landschap zien met brede, vertakte rivieren en zeeën. Niet van water, zoals op Aarde, maar van methaan. “Methaan heeft op Titan dezelfde functie als water op Aarde”, legt Hamann uit. “Titan heeft een zompige, sponsachtige methaanbodem. Huygens heeft wind, koolwaterstoffen en stikstof gesignaleerd. De details zijn onovertroffen.”

Van tevoren werd veel gespeculeerd over Titan. Heeft deze maan een vaste bodem of van methaan? De beelden en metingen bevestigen hypotheses en halen anderen onderuit. Op Titan zijn zowel vaste bodems als methaanzeeën. Hamann: “De grote waarde van deze missie is dat we nu daadwerkelijk weten hoe het eruit ziet.”

Titan verschilt waarschijnlijk niet veel van de aarde, drie miljard jaar geleden. “Titan lijkt op de oersoep die vroeger op Aarde bestond”, zegt Hamann. “De babytijd. Deze missie leert ons daarom ook de aarde beter begrijpen.” Maar er is geen leven op de maan, benadrukt hij. “Titan is zo dood als een pier. Het leven zoals wij dat kennen is er onmogelijk.”

Ondanks alle successen ging er ook het een en ander mis tijdens de lange reis. Door een programmeerfout zijn maar de helft, 350, van de zevenhonderd foto’s naar de aarde verzonden. Tijdens de reis leek het zelfs even verkeerd af te lopen met de Cassini-Huygens. “Bij Jupiter was er een angstig moment. Het snelheidsverschil tussen moederschip Cassini en de Huygens zou te groot worden. Gelukkig kon ESA de baan veranderen en kwam het toch nog goed. Veel andere toestellen werken met versnellingsmeters, Huygens was op tijdklokken afgesteld. En op 14 januari maakten die tijdklokken, geheel volgens plan, Huygens wakker.”

In Delft is de missie op de voet gevolgd. Hamann gebruikte in zijn colleges de afgelopen jaren ESA-animatiefilmpjes van de reis. “Nu kan ik eindelijk de foto’s laten zien.” (RV)