Studenten industrieel ontwerpen organiseren morgen in het stadhuis van Delft het symposium ‘Dealing with the dragon’. Een ambitieuze studiereis naar China wordt na ruim anderhalf jaar onderzoek en voorbereiding waardig afgesloten.
Jessica van Bossum, Bram Oude Elberink en Tanja Hulst hebben er nog geen genoeg van: ze willen zeker nog een keer terug.
Van Bossum, Oude Elberink en Hulst: ,,We hopen dat er een spannende discussie ontstaat”
,,Het was echt helemaal te gek: Onderweg van het vliegveld naar de eerste stad durfde je eigenlijk niet eens met je ogen te knipperen om maar niets te missen. Er komt daar zoveel op je af”, aldus Bram Oude Elberink.
Al in mei 1995 koos de organisatie het reisdoel. Jessica van Bossum: ,,Waarom China? Omdat dat land erg in het nieuws was, er was toen net een delegatie van het Nederlandse bedrijfsleven onder leiding van premier Kok naar toe geweest.” Toch moest het wel een reis voor IO’ers worden. Maar anders dan landen als Italië of de Verenigde Staten ligt China als ontwerp-natie niet echt voor de hand. Oude Elberink: ,,Op gebied van industrieel ontwerpen wisten wij natuurlijk niet wat daar de stand van zaken was. Maar tijdens het vooronderzoek bleek al dat er van serieus ontwerpen binnen bedrijven weinig sprake is.”
Dat weerhield de studenten niet om naar China te gaan, want wat niet is kan nog komen: ,,Zoals in Japan dertig jaar geleden houdt men zich in China momenteel vooral bezig met het kopiëren van bestaande producten. We hebben wel een aantal met IO vergelijkbare opleidingen bezocht, al waren die vaak een stuk artistieker dan hier in Delft”, vertelt Tanja Hulst. Jessica van Bossum: ,,De afgestudeerden komen ook eigenlijk niet in het bedrijfsleven terecht, de meesten gaan op hun eigen school lesgeven.”
Voorlopig dus nog geen stageplaatsen of afstudeerprojecten voor IO-studenten bij Chinese staatsbedrijven. Dat bleek ook tijdens de ruim vijftig bedrijfsbezoeken. ,,Wij vroegen of ze ook ontwerpers in dienst hadden. Dat was zo, tenminste, één van de ‘senior advisors’ deed het ontwerpen er zo’n beetje bij. Hoe dat in de praktijk ging? Hij vertelde dat hij dan maar wat lijntjes anders deed”, zegt Jessica van Bossum duidelijk teleurgesteld.
Tanja Hulst: ,,Van marketing en consumentenonderzoek hadden ze daar nog nooit gehoord, ze vroegen wel eens in een supermarkt wat mensen er van vonden.”
Vooroordelen
Toch is China allerminst een ontwikkelingsland. Met name in de door de overheid aangewezen speciale economische zones is de groei enorm en zijn de steden westers georiënteerd. Hulst: ,,De jongere Chinezen zijn enorm op het westen gefocust, ze kijken ook letterlijk en figuurlijk naar je op, zo van: wauw,jij komt uit het westen.”
Toch ligt er nog een enorme kloof tussen westerse en Chinese mentaliteit. Van Bossum: ,,Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen joint-ventures en staatsbedrijven. De joint-venturebedrijven zijn erg westers georiënteerd. Alleen de Chinezen in de fabriek hebben vaak problemen om zich aan te passen aan westerse normen en waarden wat betreft hygiëne en kwaliteit.”
De problemen liggen niet alleen bij de Chinezen. Westerse managers stellen zich niet altijd even correct op. Bijvoorbeeld buitenlanders die weigeren Chinees te leren omdat ‘ze je dan helemaal voor de gek houden’ en ‘je moet niet te dicht bij Chinezen komen want dan kruipen ze onder je huid.’ Tanja Hulst: ,,Dit zijn vooroordelen, maar er zijn ook praktijkvoorbeelden zoals dat er na Chinees nieuwjaar opeens allerlei werknemers niet meer komen opdagen. En een Chinees mag zelfs niet te veel leren omdat hij dan door andere bedrijven weggekaapt wordt.”
Onder Chinezen lijkt korte-termijndenken te overheersen. Van Bossum: ,,Ze denken: you can always fool a foreigner. Veel buitenlanders worden helemaal gek van de stoïcijnse glimlach waarachter werknemers zich verschuilen.”
Hoe een manager het wel moet doen om te slagen in China? ,,We zijn een vrouw tegengekomen bij Ikea in China. Zij had sinologie gestudeerd en was getrouwd met een Chinees. Deze vrouw had er nog eens er tien jaar gestudeerd en kreeg de Chinezen nu een beetje door”, vertelt Tanja Hulst.
Zij vervolgt: ,,De waarde van ons onderzoek lag in het verkrijgen van een beter beeld van China en de definiëring van een aantal randvoorwaarden. Het is belangrijk om als bedrijf jouw westerse identiteit te benadrukken en een goede partner in China te zoeken. Een joint-venture waarbij de westerse bedrijven samenwerking aangaan met een Chinees bedrijf dat goed op de hoogte is van de thuismarkt en op goede voet met de overheid staat.”
Mond open
Westerse bedrijven staan te springen om een deel van de Chinese markt in handen te krijgen. Maar wat wil de Chinees? Tanja Hulst: ,,Onder studenten heb ik in opdracht van één van onze sponsors een onderzoek gedaan naar de behoeften onder Chinese studenten.” Het onderzoek gaf aan dat de Chinese studenten eigenlijk een walkman wilden en dat met name onder de wat oudere student de behoefte aan een buzzer groot was. ,,Ze hebben ook allemaal een nep-buzzer”, omschrijft van Bossum.
,,De hele manier van leven, daar valt je mond van open. Met de studenten konden we wel goed praten hoor, we zaten op de zelfde golflengte. Zelfs als we vroegen of we een studentenhuis mochten zien, waren ze heel aardig. Maar toen ik daar aankwam, niet te geloven: op ongeveer een halve ‘Edupee-kamer’ staan vier stapelbedden en een burootje. Daar wonen dan acht studenten. Alleen zijn is er niet bij”, aldus Jessica van Bossum.
De reis is inmiddels achter de rug, maar waar andere reizen afgesloten worden met een borrel en een verslagje, hebben deze IO’ers gekozen voor een symposium. ,,Wij wilden laten zien wat we bereikt hebben. En meer doen dan alleen een verslag presenteren”, legt Hulst uit.
,,Het leek ons erg interessant om een aantal mensen met een eigen visie op China bij elkaar te brengen. Wij hopen dat er een spannende discussie ontstaat. Het was ook niet zo dat we naar China gingen en het daarna afgelopen was. Nee, er is serieus over nagedacht. We hebben het ook liever over een onderzoeksreis dan over een studiereis. En daar hoort volgens mij een symposium bij”, aldus Tanja Hulst.
Want China is ‘hot’. Het ontwikkelt zich in hoog tempo van vijf-jarenplan naar rauw kapitalisme. Bram Oude Elberink: ,,Van alle ideologieën is niet zo veel meer over. Chinezen zijn tegenwoordig tamelijk onverschillig over alles behalve wanneer het om geld gaat.”
Studenten industrieel ontwerpen organiseren morgen in het stadhuis van Delft het symposium ‘Dealing with the dragon’. Een ambitieuze studiereis naar China wordt na ruim anderhalf jaar onderzoek en voorbereiding waardig afgesloten. Jessica van Bossum, Bram Oude Elberink en Tanja Hulst hebben er nog geen genoeg van: ze willen zeker nog een keer terug.
Van Bossum, Oude Elberink en Hulst: ,,We hopen dat er een spannende discussie ontstaat”
,,Het was echt helemaal te gek: Onderweg van het vliegveld naar de eerste stad durfde je eigenlijk niet eens met je ogen te knipperen om maar niets te missen. Er komt daar zoveel op je af”, aldus Bram Oude Elberink.
Al in mei 1995 koos de organisatie het reisdoel. Jessica van Bossum: ,,Waarom China? Omdat dat land erg in het nieuws was, er was toen net een delegatie van het Nederlandse bedrijfsleven onder leiding van premier Kok naar toe geweest.” Toch moest het wel een reis voor IO’ers worden. Maar anders dan landen als Italië of de Verenigde Staten ligt China als ontwerp-natie niet echt voor de hand. Oude Elberink: ,,Op gebied van industrieel ontwerpen wisten wij natuurlijk niet wat daar de stand van zaken was. Maar tijdens het vooronderzoek bleek al dat er van serieus ontwerpen binnen bedrijven weinig sprake is.”
Dat weerhield de studenten niet om naar China te gaan, want wat niet is kan nog komen: ,,Zoals in Japan dertig jaar geleden houdt men zich in China momenteel vooral bezig met het kopiëren van bestaande producten. We hebben wel een aantal met IO vergelijkbare opleidingen bezocht, al waren die vaak een stuk artistieker dan hier in Delft”, vertelt Tanja Hulst. Jessica van Bossum: ,,De afgestudeerden komen ook eigenlijk niet in het bedrijfsleven terecht, de meesten gaan op hun eigen school lesgeven.”
Voorlopig dus nog geen stageplaatsen of afstudeerprojecten voor IO-studenten bij Chinese staatsbedrijven. Dat bleek ook tijdens de ruim vijftig bedrijfsbezoeken. ,,Wij vroegen of ze ook ontwerpers in dienst hadden. Dat was zo, tenminste, één van de ‘senior advisors’ deed het ontwerpen er zo’n beetje bij. Hoe dat in de praktijk ging? Hij vertelde dat hij dan maar wat lijntjes anders deed”, zegt Jessica van Bossum duidelijk teleurgesteld.
Tanja Hulst: ,,Van marketing en consumentenonderzoek hadden ze daar nog nooit gehoord, ze vroegen wel eens in een supermarkt wat mensen er van vonden.”
Vooroordelen
Toch is China allerminst een ontwikkelingsland. Met name in de door de overheid aangewezen speciale economische zones is de groei enorm en zijn de steden westers georiënteerd. Hulst: ,,De jongere Chinezen zijn enorm op het westen gefocust, ze kijken ook letterlijk en figuurlijk naar je op, zo van: wauw,jij komt uit het westen.”
Toch ligt er nog een enorme kloof tussen westerse en Chinese mentaliteit. Van Bossum: ,,Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen joint-ventures en staatsbedrijven. De joint-venturebedrijven zijn erg westers georiënteerd. Alleen de Chinezen in de fabriek hebben vaak problemen om zich aan te passen aan westerse normen en waarden wat betreft hygiëne en kwaliteit.”
De problemen liggen niet alleen bij de Chinezen. Westerse managers stellen zich niet altijd even correct op. Bijvoorbeeld buitenlanders die weigeren Chinees te leren omdat ‘ze je dan helemaal voor de gek houden’ en ‘je moet niet te dicht bij Chinezen komen want dan kruipen ze onder je huid.’ Tanja Hulst: ,,Dit zijn vooroordelen, maar er zijn ook praktijkvoorbeelden zoals dat er na Chinees nieuwjaar opeens allerlei werknemers niet meer komen opdagen. En een Chinees mag zelfs niet te veel leren omdat hij dan door andere bedrijven weggekaapt wordt.”
Onder Chinezen lijkt korte-termijndenken te overheersen. Van Bossum: ,,Ze denken: you can always fool a foreigner. Veel buitenlanders worden helemaal gek van de stoïcijnse glimlach waarachter werknemers zich verschuilen.”
Hoe een manager het wel moet doen om te slagen in China? ,,We zijn een vrouw tegengekomen bij Ikea in China. Zij had sinologie gestudeerd en was getrouwd met een Chinees. Deze vrouw had er nog eens er tien jaar gestudeerd en kreeg de Chinezen nu een beetje door”, vertelt Tanja Hulst.
Zij vervolgt: ,,De waarde van ons onderzoek lag in het verkrijgen van een beter beeld van China en de definiëring van een aantal randvoorwaarden. Het is belangrijk om als bedrijf jouw westerse identiteit te benadrukken en een goede partner in China te zoeken. Een joint-venture waarbij de westerse bedrijven samenwerking aangaan met een Chinees bedrijf dat goed op de hoogte is van de thuismarkt en op goede voet met de overheid staat.”
Mond open
Westerse bedrijven staan te springen om een deel van de Chinese markt in handen te krijgen. Maar wat wil de Chinees? Tanja Hulst: ,,Onder studenten heb ik in opdracht van één van onze sponsors een onderzoek gedaan naar de behoeften onder Chinese studenten.” Het onderzoek gaf aan dat de Chinese studenten eigenlijk een walkman wilden en dat met name onder de wat oudere student de behoefte aan een buzzer groot was. ,,Ze hebben ook allemaal een nep-buzzer”, omschrijft van Bossum.
,,De hele manier van leven, daar valt je mond van open. Met de studenten konden we wel goed praten hoor, we zaten op de zelfde golflengte. Zelfs als we vroegen of we een studentenhuis mochten zien, waren ze heel aardig. Maar toen ik daar aankwam, niet te geloven: op ongeveer een halve ‘Edupee-kamer’ staan vier stapelbedden en een burootje. Daar wonen dan acht studenten. Alleen zijn is er niet bij”, aldus Jessica van Bossum.
De reis is inmiddels achter de rug, maar waar andere reizen afgesloten worden met een borrel en een verslagje, hebben deze IO’ers gekozen voor een symposium. ,,Wij wilden laten zien wat we bereikt hebben. En meer doen dan alleen een verslag presenteren”, legt Hulst uit.
,,Het leek ons erg interessant om een aantal mensen met een eigen visie op China bij elkaar te brengen. Wij hopen dat er een spannende discussie ontstaat. Het was ook niet zo dat we naar China gingen en het daarna afgelopen was. Nee, er is serieus over nagedacht. We hebben het ook liever over een onderzoeksreis dan over een studiereis. En daar hoort volgens mij een symposium bij”, aldus Tanja Hulst.
Want China is ‘hot’. Het ontwikkelt zich in hoog tempo van vijf-jarenplan naar rauw kapitalisme. Bram Oude Elberink: ,,Van alle ideologieën is niet zo veel meer over. Chinezen zijn tegenwoordig tamelijk onverschillig over alles behalve wanneer het om geld gaat.”
Comments are closed.